Home > Voorlichting & Educatie

De kennis over de Aziatische zwarte beer (Ursus thibetanus ussuricus – ABB) in Rusland is laag onder het algemene publiek en leidt tot onwetendheid en onbegrip over de soort. Dit heeft weer tot gevolg dat er meer bedreigingen voor de populatie zijn door overheidsinstanties, de media, evenals een negatieve houding ten opzichte van beren door de lokale bewoners, die deze dieren ervaren (samen met andere grote carnivoren als Siberische tijgers) als een probleem en bedreiging.

Dit project, dat sinds 2021 door Bears in Mind wordt ondersteund, heeft tot doel de publieke perceptie & het bewustzijn van lokale bevolking, autoriteiten en media over de ABB en de huidige status van de populatie te vergroten; om het negatieve beeld over deze dieren te ontkrachten; om een informatieagenda te vormen die gericht is op het beschermen van deze soort en zijn leefgebied in Rusland, en het bevorderen van het samenleven van beren en mensen.

Dit project richt zich op de zeldzame Himalaya bruine beer (Ursus arctos isabellinus, afgekort HBB), één van de vier beersoorten die India rijk is. Naar schatting leven er nog maar 500-750 van deze beersoorten in India. De HBB is ook de oorzaak van escalerende conflicten met mensen in de regio Ladkah, het Trans-Himalaya deel van hun verspreidingsgebied in India. Ze doden vee, plunderen gewassen en gaan regelmatig dorpen binnen op zoek naar voedsel. Depredatie op vee varieerde van in omvang van 0,6% in Kasjmir tot 10-40% in Ladakh. In de afgelopen jaren (2016-2017) waren HBB’s verantwoordelijk voor >70% van het totale verlies van vee aan roofdieren in Kargil, Ladakh. De redenen voor deze enorme piek van vee dat gedood wordt door beren is onbekend. Maar deze negatieve interacties tussen beren en mensen tasten niet alleen het lokale levensonderhoud en de economie aan, maar leiden ook tot een algemeen negatieve houding ten opzichte van beren. Soms manifesteert dit zich in het doden van beren als vergelding, zoals bijvoorbeeld bij een incident in de Drass-regio van Ladakh, waar een jong-volwassen beer met stenen werd bekogeld en in het nauw gedreven bij een klif, wat eindigde in de val van de rotswand en dood van die beer.

Effectieve maatregelen voor het voorkomen en oplossen van conflicten moeten veelal sociale factoren omvatten, zoals community educatieprogramma’s en beheer. Educatie- en bewustwordingsprogramma’s zijn belangrijke focus activiteiten in gemeenschapsgerichte acties voor conflictbeheersing, zoals voorgesteld door het Human-Bear Conflict Expert Team van de IUCN Bear Specialist Group. Deze activiteiten helpen mensen bewust te worden van de omgeving waarin ze samenleven met beren, inclusief beer-ecologie en biologie, maar ook kritisch denken ontwikkelen door kennis te vergroten wat bijdraagt aan het veranderen van hun houding en gedrag t.a.v. beren en andere wilde dieren. Het is wetenschappelijk aangetoond dat animositeit naar dieren in het wild afneemt wanneer mensen bewust worden gemaakt van mogelijkheden om conflictsituaties met dieren in het wild te vermijden en / of aan te pakken.

Bears in ind ondersteunt het project sinds 2021 en de specifieke doelstellingen, uitgevoerd door de Snow Leopard Conservancy – India Trust, zijn:

  • Educatie van lokale communities om duurzaam gebruik van alpine graslanden en het verzamelen van geneeskrachtige planten te motiveren door middel van inspirerende activiteiten ontworpen door het gebruik van speltheorie.
  • Bouwen aan toegewijd beheer door lokale communities voor het vermijden en verminderen van conflicten tussen mens en beer, door vrijwillige burgers uit deze lokale gemeenschappen te inspireren om de ‘Bear Guardians‘ te zijn.

In Ecuador wordt de Brilbeer (Tremarctos ornatus) geclassificeerd als een bedreigde diersoort. Bedreigd door verlies en versnippering van leefgebieden en conflicten tussen mens en beer. Beren kennen geen grenzen en gebruiken, indien dit geschikt voor ze is, ook privéland (ranches) waar ze kunnen worden gedood vanwege conflicten met mensen en hun vee. Als zodanig moeten particuliere landeigenaren en lokale gemeenschappen worden betrokken bij het behoud van beren om gefragmenteerde en voor beren potentieel gevaarlijke landschappen met elkaar te verbinden.

Dit door Bears in Mind gefinancierde project, uitgevoerd door onderzoekers verbonden aan de USFQ, richt zich op de bescherming van een voorheen niet-bestudeerde populatie Brilberen in de hooglanden van Noord Ecuador. Hier zijn onlangs, in een eerste onderzoek met cameravallen, ongeveer 25 individuen geïdentificeerd. Conflicten tussen beren en vee zijn waarschijnlijk de belangrijkste bedreiging voor beer in dit gebied. Het project zal verschillende bemiddelings-/preventie activiteiten uitvoeren in boerderijen en gebieden die in het verleden conflicten hebben gemeld en die ook zijn geïdentificeerd door middel van een eerder evaluatieproces over menselijke percepties en aanwezigheid van beren in het territorium. Deze activiteiten omvatten verschillende manieren om het beheer van vee te verbeteren, van elektrische afrasteringen tot veilige en permanente watervoorziening voor vee, zodat ze minder ver zwerven op zoek naar water.

Het belangrijkste doel van het project dat Bears in Mind sinds 2020 ondersteunt is inzicht krijgen in de populatiedynamiek, maar ook het eerder ontwikkelde beheerplan en de implementatie daarvan voor een betere bescherming van Aziatische zwarte beren (ABB) en hun leefgebied in het district Chitral, Noord-Pakistan. In het kader van het project “Population Estimation and Conservation of Asian Black Bear in potential in Hindukush Region Chitral Pakistan” werd onderzoek uitgevoerd naar de populatie en op basis van de enquête werd de populatieverdelingskaart voor Chitral ontwikkeld en gedeeld met diverse belanghebbenden op lokaal en nationaal niveau. De handelsmarkt werd voor het eerst bekeken, om een overzicht te krijgen van de handel in berenonderdelen in de regio. Belanghebbenden werden geraadpleegd voor ABB-bescherming. Mens-Beer Conflicten werden beoordeeld en mogelijke preventieve maatregelen werden gedocumenteerd. Voor een effectieve bescherming van de ABB en zijn leefgebied is samen met de lokale gemeenschappen en andere belanghebbenden een beheerplan ontwikkeld. Activiteiten werden ontworpen om Mens-Beer Conflicten te verminderen.

In het district Chitral blijft de ABB de minst bestudeerde en onderzochte diersoort, genomen over de afgelopen drie decennia. Vanwege de unieke klimatologische omstandigheden & ligging, maar ook de ecologische eigenschappen van het gebied, biedt het zuidelijke deel van Chitral een ideaal habitat voor ABB. Door gebrek aan gedegen onderzoek is de potentie van de regio voor de ABB nog vrij onbekend.

De afgelopen twee jaar heeft de lokale partner NGO ‘Mountain Society for Research & Development Chitral‘ de projectactiviteiten uitgevoerd. De focus lag met name op:

  • Verbeterd beheer van leefgebied voor ABB’s, waar duurzaam bos- en landbeheer en vergelijkbare natuurbescherming integreren.
  • Organisatie van bijeenkomsten om Mens-Beer Conflicten te verminderen en het levensonderhoud van lokale gemeenschappen te verbeteren.
  • Bewustwording en sensibilisatie bevorderen bij de lokale gemeenschappen en andere belanghebbenden voor de bescherming van ABB (en de bescherming van leefgebied en biodiversiteit in het algemeen).

Bears in Mind zal de financiële steun in 2024 voortzetten met de nadruk op het versterken van de beschermde gebieden van de inheemse gemeenschap (ICCA’s) als instrumenten voor ABB-bescherming in Chitral, Pakistan.

Met een speciale focus op Bruine beren (Ursus arctos), maar ook andere beersoorten, en in samenwerking met verschillende dierentuinen in het Verenigd Koninkrijk, heeft dit project van de Universiteit van Salford in het Verenigd Koninkrijk tot doel om het probleemoplossend vermogen en het manipuleren van objecten van verschillende soorten carnivoren waaronder beren te testen. Hoewel het project belangrijk is vanuit het oogpunt van het houden van deze soorten in gevangenschap (ex situ) – in termen van verrijking en verbetering van het welzijn van de beren – heeft het ook een grondige theoretische basis.

De uitkomsten van de proeven zullen worden vergeleken met verschillende sociale, ecologische en levenshistorische factoren (geboorte/sterfte/groei/levensverwachting etc), om te onderzoeken of grote hersenen zijn geëvolueerd om vaardigheden te faciliteren binnen een specifiek domein zoals socialiteit (de “social brain”-hypothese) of dat ze zijn geëvolueerd om meer algemene vaardigheden (de “cognitieve buffer” -hypothese) te kunnen verwerken. Door het testen van de ‘sociale hersenen‘ en ‘cognitieve buffer‘-hypothesen, zullen de resultaten van dit project bijdragen aan het bevestigen van de oorsprong van cognitie en het benadrukken van de cognitieve capaciteit van grote carnivoren, met name beersoorten. Voor beren voorzien we positieve bevestiging als gevolg van veranderingen in de perceptie van het publiek, wat we eerder ook zagen bij andere “intelligente” taxa.

Hier is een link naar het wetenschappelijke artikel van Helen Chambers.

Bears in Mind financierde een deel van het onderzoek in 2021-2022.

(c) Header foto van beer met puzzelbox: Kathryn Page

Berengal wordt al duizenden jaren in de traditionele Chinese geneeskunde gebruikt, waarbij de markt in China voornamelijk betrekking heeft op gal van Aziatische zwarte beren. Ondanks de introductie van het houden van beren in Azië in de jaren ’70 om de handel in gal te bevoorraden, is er weinig bekend over de effecten van het fokken van beren in gevangenschap op de vraag naar gal van wilde beren, of de huidige impact die de handel in berengal heeft op wilde beren. Op het IUCN World Conservation Congress 2012 in Zuid-Korea leidde de bezorgdheid over het houden van beren voor gal tot de goedkeuring van Recommendation 139, waarin werd opgeroepen tot een “wetenschappelijk onafhankelijke, getoetste situatieanalyse” om de invloed van het houden van beren voor gal op de status van wilde populatie te evalueren.

Dit project zal rechtstreeks op deze aanbeveling ingaan, waarbij een consument- en marktbenadering wordt gehanteerd met behulp van methoden die zijn ontworpen om te begrijpen hoe de markt voor gekweekte berengal de markt voor wilde berengal heeft beïnvloed door de complexe interacties van deze twee markten te onderzoeken (zowel in termen van vraag en productbeschikbaarheid). Na de initiële financiering van diverse bijeenkomsten tussen experts van verschillende IUCN-groepen en de Chinese regering in 2013-2014, financierde Bears in Mind in december 2015 een enquête onder speciale doelgroepen zoals farmaceuten, die zeer nuttig was bij het ontwerpen van het vervolgonderzoek. In 2015 werden interviews afgenomen door een China-IUCN-team om belangrijke informatie te verzamelen over de handel in en de bescherming van Aziatische zwarte beren in China. Handel in deze zin omvatte de legale en illegale handel. Het omvatte ook de handel in levende dieren en hun onderdelen (berengal en berenpoten). De interviews werden afgenomen in een kwalitatief format, bedoeld als leidraad voor verder onderzoek en analyse.

2017 – 2019
Deze follow-up begon eind 2017, toen Bears in Mind een voortzetting financierde van de grootschalige studie onder leiding van de University of Oxford in het VK in nauwe samenwerking met de Sun Yat Sen University in China, de State Forest Administration en de IUCN-SSC Bear Specialist Group. De focus lag op de consumptie, het voorschrijven en de verkoop van berengal, wat resulteerde in één van de eerste datasets over de motivaties voor de consumptie van berengal in vier provincies in China.

Online consumentenonderzoek
Het team had een steekproef uitgevoerd onder 1.845 respondenten. De meesten (88%, n = 1621) hadden tijdens hun leven een of andere vorm van berengal gebruikt, waarbij meer dan 2/3 van deze consumenten (70,1%, n = 1145) het afgelopen jaar gal kochten. De meeste mensen (79,3%, n = 1.462) kenden minstens één gal-gebruiker, waarbij ouders en grootouders de meest opgegeven gebruikers waren. De meeste consumenten (85,6% (n = 1.388) verklaarden dat ze gal voor medicinale doeleinden hadden gebruikt, 64,1% (n = 1.036) meldden dat ze het hadden gebruikt als gezondheidsdrankje en 19% (n = 308) als geschenk. De meest voorkomende plaats waar mensen meldden dat ze gal kochten, was bij de apotheek (n = 1.142), gevolgd door een ziekenhuis (n = 1.045), met de minst opgegeven plek via een persoonlijk contact (n = 140). De meest voorkomende vorm waarin gal werd gebruikt waren oogdruppels (n = 749), waarbij thee het minst werd gerapporteerd (n = 42). Hoewel 390 mensen aangaven een berengalblaas te gebruiken, suggereren onwetendheid van respondent tussen de gerapporteerde bron van de gal en vorm, dat velen niet wisten welke bron van gal ze hadden gebruikt.

Online handel
Gegevensverzameling werd gedaan over online verkoop van berengalproducten op de binnenlandse markten. Informatie werd meestal verkregen van e-commerce platforms zoals Baidu en Bing.cn, evenals geselecteerde discussieforums zoals WeChat en social mediaplatforms, om inzicht te krijgen in de online handelsomgeving van zowel formele als informele interacties, en de interesse van consumenten voor specifieke berengal productsoorten, in het bijzonder van gekweekte en synthetische oorsprong.

2021 – heden
In januari-april 2021 werkten de Sun Yat-sen University (China) en de University of Oxford (VK) samen met verschillende belanghebbenden bij de consumptie van berengal; waaronder consumenten, apothekersmedewerkers en TCM-artsen, om gezamenlijk post-COVID19 strategieën te ontwerpen voor het terugdringen van illegale berengalconsumptie. In het bijzonder benadrukten de workshops dat consumenten en/of potentiële consumenten het beste zouden reageren op gezondheidsgerelateerde en op legaliteit gerichte berichten, terwijl het grote publiek het beste zou moeten reageren op legaliteit gerichte berichten en stimulansen om illegale consumptie te melden wanneer ze het zagen. In dit project zal het team interventies testen die in deze workshops zijn ontworpen met belangrijke doelgroepen, om hun effectiviteit te evalueren voor het terugdringen van illegaal berengalgebruik en -verkoop, en aanbevelingen doen voor toekomstige grootschaligere interventies. Naast het testen van de interventies, zal het team hun bevindingen ook gebruiken voor een groter publieksbereik, door een ‘beer-evenementendag’ te houden in de populaire dierentuin van Guangzhou, aangezien er een reeks evenementen en activiteiten zal plaatsvinden over het behoud van de biodiversiteit. Na de evenementen zal het team ook het educatief centrum van de dierentuin voorzien van wat educatief materiaal van het project.

Meer informatie volgt spoedig…

In 2012 begon Bears in Mind met het ondersteunen van onderzoek naar de verspreiding van de Himalaya bruine beer in het district Ghizer in Pakistan. De Snow Leopard Foundation (SLF) voerde het onderzoek uit in samenwerking met de provincie Gilgit Baltistan. De gegevens over de beren werden verzameld door middel van cameravallen, door berensporen zoals pootafdrukken, krab- en wrijfsporen in kaart te brengen en door poepmonsters te verzamelen voor DNA-onderzoek. Daarnaast gaven interviews met de lokale gemeenschappen meer inzicht in conflicten tussen beer en mens en stroperij. De commerciële handel met China is namelijk erg aantrekkelijk voor Pakistan en andere landen in de Himalaya-regio, zoals Nepal.

De resultaten van het onderzoek werden vertaald in een concept beschermingsplan voor Himalaya bruine beren in het Ghizer district. Daarnaast heeft SLF haar natuurbeschermingsactiviteiten structureel uitgebreid naar deze grote carnivoren. De lokale bevolking is sindsdien actief betrokken bij de activiteiten, wat wederzijds respect bevordert en het beschermen van de beren een logische stap maakt. De resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd in wetenschappelijke tijdschriften.

Hoewel Nepal succesvolle resultaten heeft geboekt op het gebied van soort-/natuurbehoud (denk aan de neushoorn en tijger), worden beren nauwelijks vermeld als een prioriteitsoort. Het project team van Biodiversity Conservation Society Nepal (BIOCOSNEPAL) vond eerde Aziatische zwarte beren in Annapurna Conservation Area (ACA) tot op 3.582m hoogte, een populatie van ongeveer 60 individuen in een gebied van 525km2. In dit gebied meldden verschillende gemeenschappen schade aan gewassen door beren, vooral bij maïsteelt. In de door het team uitgevoerde dieetanalyse kwam naar voren dat 84% van de poepmonsters landbouwgewassen bevatte, voornamelijk in het regenseizoen.

Beren worden gedood als direct gevolg van gewasschade. Ze worden vergiftigt, gevangen in strikken en doodgeschoten. Elk jaar raken in deze regio 10-15 mensen gewond door Aziatische zwarte beren. De schade aan gewassen en menselijke slachtoffers samen hebben de negatieve perceptie van lokale gemeenschappen ten opzichte van beren sterk vergroot in de afgelopen jaren, wat in veel gevallen heeft geleid tot dode beren. Lokale gemeenschappen, maar ook studenten / scholieren zijn zich vaak niet bewust van de ecologie en het gedrag van beren. Beren staan ook niet vermeld in de National Wildlife Damage Compensation-richtlijn voor de toekenning van overheidssteun. Er is nog veel inspanning nodig om autoriteiten, gemeenschapsleiders en natuurbeschermingsorganisaties in Nepal ertoe aan te zetten om de beren in Nepal beter te beschermen.

Het project is erop gericht om diverse lokale partijen te betrekken bij de bescherming van beren en hun habitat door het organiseren van bewustwordingscampagnes voor natuurbehoud, workshops over het behoud van beren en promotie van berentoerisme in de conflictgevoelige locaties van ACA. Dit project zorgt voor betrokkenheid van de gemeenschappen, maar hopelijk ook voor lokale budgettaire toekenning voor deze problematiek en overheidsinterventies voor het behoud van beren in Nepal.

Sinds twee jaar ondersteunt Bears in Mind een project in de Republiek van Dagestan, uitgevoerd door een klein team verbonden aan de ‘Precaspian Institute of Biological Resources of the Daghestan Federal Research Centre of the Russian Academy of Sciences‘, ofwel Caspian Institute. Dagestan is een autonome republiek binnen de Russische Federatie, gesitueerd tussen de Kaukasus (Georgië en Azerbaijan) in het westen en de Kaspische Zee in het oosten. Het onderzoek vindt plaats in met name het bergachtige zuidwesten van Dagestan, een gebied van grofweg 3.500km2. Op diverse manieren zijn gegevens verzameld. Het veldwerk wordt o.a. gedaan middels het lopen van zogenaamde ‘line transects’. Deze methode wordt veel toegepast bij onderzoek naar de populatiedichtheid van grotere zoogdieren. Gedurende deze wandelingen let men op sporen van dieren in het veld zoals poep, krabsporen, pootafdrukken en prooiresten. Hiervan worden o.a. de GPS coördinaten vastgelegd, de datum, hoogte, hellingsgraad en positie, habitattype, vegetatie en afstand tot menselijke nederzettingen. En natuurlijk, in dit geval, de beren zelf en de afstand tot de waarnemer. Daarnaast zijn 4.000 interviews o.b.v. vragenlijsten over mens-beer conflicten verspreid onder o.a. jagers, boeren, boswachters en rangers. Het 3.500km2 onderzoeksgebied werd verdeeld in 14 segmenten met ieder een grid van 5x5km grootte. In iedere grid werd een cameraval geplaatst. Tussen april en september werden 285 foto’s gemaakt van bruine beren.

Om inzicht te krijgen in het dieet van beren in dit gebied, werden 17 mest-monsters verzameld. In het laboratorium worden vijf categorieën onderscheiden:

  • grassen en kruiden,
  • vruchten en bessen,
  • dennenappels en noten,
  • bijen, wormen en mieren,
  • rest – met name dierlijk materiaal: o.a. kleine zoogdieren, gedomesticeerde dieren en afval.

De resultaten van 2022 in ‘t kort
Het aantal beren in het onderzoeksgebied wordt geschat op 20 individuen. Een iets lager aantal dan een jaar eerder geschat. Het dieet van de bruine beren in Dagestan bestaat voor 79.5% uit plantaardig materiaal. 20.5% is dierlijk van oorsprong waarbij; 6.8% bijen en mieren, 13.7% kleine zoogdieren, gedomesticeerde dieren en afval.

Mens-beerconflicten werden het meest gemeld door herders, die in de lente en zomer- en herfstmaanden hun schapen of koeien in berengebied laten lopen. Er werden 171 gevallen gemeld van verlies van vee aan roofdieren. Beren waren in 39 gevallen de veroorzaker, tegen 102x de wolf. Jackhalzen doodden 14x een schaap of geit, de Euraziatische lynx 10x en de vos 6x. Een deel van het projectbudget van Bears in Mind is besteed aan de compensatie van diverse stuks vee bij verschillende boeren of herders in het gebied. Hiervoor werd 6x €100 voor een schaap betaald, 1x €200 voor een koe en 4x €200 voor een bijenstal.

Acht boeren hebben met hulp van het projectteam simpele elektrische hekwerken geplaatst. Daarnaast is lokale boeren uitgelegd hoe beren te verjagen met gebruik van vee-beschermingshonden, alarm, vuurwerk en berenspray. Ook hebben de lokaal opgezette anti-stroperij teams het druk gehad! In totaal werden dit jaar 75 stropers gearresteerd die illegaal wilde dieren aan het jagen waren. Dit resulteerde in 15 strafzaken, tevens werden 136 administratieve zaken geopend, 27 boetes uitgeschreven en 30 vuurwapens in beslag genomen. Helaas werden er drie stropers op heterdaad met gedode beren aangetroffen. Het positieve nieuws was dat er een 40% daling was ten opzichte van het jaar daarvoor – toen het project is gestart!

Educatieve activiteiten zijn een belangrijke component in dit project. Het beren-educatie programma bereikten 1.700 mensen; 1.000 leerlingen en 700 volwassenen. Er werden diverse excursies in het veld uitgevoerd, werden posters, lesboeken en pamfletten met berenfoto’s gebruikt in de klas. Diverse workshops zijn gehouden onder lokale gemeenschappen in berengebied. Hierbij werd uitgelegd wat het team doet en waarom dit belangrijk is. Ook werd informatie gegeven over de rol van roofdieren in de natuur, mogelijk gevaar voor vee, hoe te herkennen of vee is aangevallen of is gedood door roofdieren, hoe bijenkasten beter te beschermen tegen beren etc. En natuurlijk wat men moet doen als men een beer tegenkomt!

Na de succesvolle registratie van legaal en illegaal gehouden beren in gevangenschap in Bosnië en Herzegovina (Pašić and Trbojević, 2018), werken we aan de tweede fase; de ontwikkeling van een opvangcentrum met educatieve functie, het ‘Bear Sanctuary and Educational Center in Bosnia and Herzegovina’ (BSEC B&H). Een uitgebreid plan van aanpak is hiervoor nodig.

Dit plan omvat diverse belangrijke stappen:

  • Steun van de verantwoordelijke ministeries;
  • Toestemming om beren te transporteren van de ene naar de andere entiteit (Servische Republiek en de Bosnische Federatie);
  • Steun van alle jagersverenigingen die met beren te doen hebben;
  • Financiële middelen voor de bouw van het centrum.

Op dit moment is dit plan in ontwikkeling. Zodra er nieuws is, berichten we erover via onze kanalen.