Home > 2012

Hoewel bruine beren in Albanië beschermd zijn bij wet, worden er veel wilde beren gestroopt en is controle hierop nihil. Ook is het houden van beren in gevangenschap verboden. Uit onderzoek van partner organisatie PPNEA in 2011 bleek dat er 28 beren onder erbarmelijke omstandigheden gehouden werden. Zwakke handhaving en een hoge mate van corruptie in het land zorgden ervoor dat de populatie wilde beren steeds verder afnam. Recente schattingen gemaakt door de LCIE (Large Carnivore Initiative for Europe) variëren tussen de 180-200 wilde beren in Albanië.

Hoewel er in Albanië op diverse plekken openlijk beren worden gehouden bij restaurants en cafés, blijkt uit een enquête uitgevoerd door PPNEA dat de meeste mensen dit sterk afkeuren. Volgens hen gebruiken ze de beren niet om klanten te trekken. De eigenaren willen er dus kennelijk geen geld mee verdienen! Maar wat is dan wel de motivatie om berenjongen voor veel geld van een stroper te kopen en het risico te lopen op een boete omdat het houden van beren illegaal is? Om over de kosten voor jarenlange zorg voor een beer nog maar niet te spreken! Mogelijk worden beren gehouden als statussymbool en hebben de eigenaren connecties met de onderwereld. Dit zijn vermoedens. De werkelijke factoren moeten worden onderzocht, te meer omdat het aantal beren dat onder dergelijke omstandigheden gehouden wordt, toeneemt. Met alle gevolgen voor de wilde populatie!

Update 2022
De afgelopen tien jaar zijn alle restaurantberen uit Albanië naar buitenlandse opvangcentra en dierentuinen gebracht. De laatste officiële ‘restaurantbeer’ Mark, werd begin december 2022 gered door stichting Vier Voeters, en overgebracht naar het Oostenrijkse opvangcentrum voor beren in Arbesbach.

Het is de Albanese overheid zelf niet gelukt om een opvangcentrum op te zetten, ondanks jarenlange campagne van verschillende internationale organisaties. De beren werden dus aan hun lot overgelaten, wat diverse dierenwelzijnsorganisaties niet lieten gebeuren.

Bears in Mind heeft ARKA over de jaren op meerdere fronten geholpen met de bouw van het opvangcentrum en de reddingsmissies van de verschillende Servische dansberen. Tussen 2010 en 2018 bestond die hulp vooral uit het renoveren en uitbreiden van het centrum. Op diverse plaatsen zijn schuifdeuren gemaakt zodat de verblijven onderling aan elkaar gekoppeld konden worden en het dagelijks management van de beren gemakkelijker werd. Het dak was op diverse plaatsen verrot en is vervangen. Het buitenverblijf van de beren werd uitgebreid tussen 2016 – 2018.

Eind 2019 leefden er nog vier ex-dansberen in Banostor. Het doel van ARKA is om het opvangcentrum verder uit te breiden zodat het plaats kan bieden aan nog meer beren en andere wilde dieren die opvang nodig hebben. De wens is ook om op termijn een bezoekerscentrum te bouwen.

In 2010 bracht de Kroatische berenexpert Djuro Huber bracht de schrijnende situatie bij Bears in Mind onder de aandacht. Hij had op verzoek van de Bulgaarse NGO Balkani Wildlife Society (BWS) een bezoek gebracht aan het fokstation Kormisosh, om de beren de nodige veterinaire zorg te geven. Hij trof sterk vermagerde beren aan, rondjes lopend in betonnen bakken.

Niet alle beren waren in het station gefokt. Ook een jonge, verweesde beer was in een hok gestopt. De lokale bevolking had haar gevonden, van haar moeder geen enkel spoor. Deze wilde beer, Buya genaamd, was er het slechtst aan toe van allemaal. Bears in Mind kwam snel in actie. Samen met haar Bulgaarse partner Balkani Wildlife Society, Sofia Zoo en de overheid zorgden we dat de beren voldoende voedsel en veterinaire zorg kregen. Een lange termijn oplossing was echter dringende noodzaak. In 2013 zijn we begonnen de eerste beren vanuit Kormisosh te herplaatsen in opvangcentra in West Europa. Buya verhuisde in april 2014 naar haar nieuwe Bulgaarse verblijf in Vlahi, naast beer Medo. In mei 2014 zijn vier Kormisosh beren (waaronder Maria en Pesho, de twee andere beren gingen door naar ‘De Zonnegloed’ in België) richting NL gekomen. In mei 2015 werden de laatste twee beren, Keta en Mincho, naar Het Berenbos getransporteerd. Alle beren zijn uit Kormisosh verdwenen en deze vreselijke plek heeft voorgoed haar deuren gesloten!

Beren Medo en Buya maakten lange tijd onderdeel uit van het educatiecentrum in Vlahi. Veel leerlingen, studenten én toeristen bezoeken het centrum en leren daar van alles over de Bulgaarse natuur met daarin de carnivoren bruine beer, wolf, lynx en jakhals. Door aanleg van een aantal slaapzalen en een keuken wordt het centrum omgetoverd tot een plek waar groepen wat langer kunnen blijven om volledig ‘ondergedompeld’ te worden in de natuur van het Pirin gebergte. In augustus 2019 zijn Medo en Buya noodgedwongen verhuisd naar Noord Italië, waar ze nu deel uitmaken van een ander educatief centrum. Lees meer hierover op: https://www.bearsinmind.org/Project/opvang-medo-buya

Het door Free the Bears (FTB) gebouwde opvangcentrum ‘Tat Kuang Si’ in Laos biedt opvang voor vele Aziatische zwarte- en Maleise beren. De beren zijn vaak op jonge leeftijd door de overheid van Laos uit de handen van stropers gered. Jaarlijks komen meer dan 200.000 lokale en internationale bezoekers naar het opvangcentrum om de beren te zien. Met een educatieprogramma wil men de bezoekers bewust maken over beren in het algemeen, maar bijvoorbeeld ook de illegale handel van wilde dieren in Laos. Daarnaast versterkt FTB wet- en regelgeving en bieden ze jagers een alternatieve bron van inkomsten.

Naast het educatieprogramma wordt in het veld onderzoek gedaan naar mens-beer conflicten. Deze conflicten dragen bij aan de negatieve houding die mensen hebben ten aanzien van beren. Beren zoeken regelmatig voedsel in de maïsvelden die de nationale parken omringen, en vernietigen zo hele oogsten. Uit eerder onderzoek gesteund door Bear in Mind is gebleken dat het merendeel van de bezochte dorpen last heeft van beren die het voorzien hebben op hun maïs. De park rangers worden getraind direct te reageren op mens-beer conflicten. Deze meldingen komen binnen op een ‘hotline’. Bears in Mind heeft het project tussen 2011 en 2013 gefinancierd. 

FTB is al jaren actief in Zuidoost-Azië en pakt in Lao PDR de problemen met succes bij de bron aan. In 2011 startte FTB een campagne in hun hun berenopvang ‘Tat Kuang Si’ om de lokale bevolking en de overheid bewust te maken van de problemen waarmee wilde beren worden geconfronteerd. FTB versterkt ook de wetgeving en biedt jagers een alternatieve bron van inkomsten.

Met financiële steun van Bears in Mind is een mobiel educatie- en berenreddingsvoertuig aangeschaft. De auto wordt ook gebruikt voor het vervoer van kleine groepen van Luang Prabang naar ‘Tat Kuang Si’ om deel te nemen aan educatieactiviteiten ter plaatse, wordt gebruikt voor het vervoer van educatiepersoneel en benodigde materialen naar afgelegen gebieden of andere provinciale hoofdsteden, en natuurlijk voor interventies bij het redden van beren in nood.

Het onderzoek wat tussen 2010 en 2013 werd uitgevoerd door de Iranian Cheetah Society (ICS) heeft zich met name op zogenaamde Female Core Areas gericht. Dat zijn gebieden waar vrouwtjesberen leven, vaak met hun jongen. Het is van belang in ieder geval deze gebieden goed te beschermen. Meer kennis helpt de overheid om gerichter en strikte beschermingsmaatregelen te kunnen nemen. Deze hebben (hopelijk) bijgedragen aan het op de lange termijn overleven van beren in Iran. De onderzoeksresultaten hebben bijgedragen aan het opstellen van een nationaal Brown Bear Management Plan.

Dit onderzoek heeft een actuele database opgeleverd met hierin aantallen, verspreiding en informatie over genetische verwantschap van Bruine beren in Iran. Deze gegevens worden gebruikt bij trainingssessies en workshops voor de Iraanse autoriteiten, die verantwoordelijk zijn voor de bescherming van de beren en hun leefgebied. Met deze kennis zullen zij beter in staat zijn de stroperij onder controle te krijgen.

Meer kennis en bewustzijn bij de lokale bevolking over beren is van groot belang als we wilde dieren zoals beren adequaat willen beschermen. Helaas ontbreekt het in Nepal vaak aan kennis en bewustwording over deze onderwerpen. Daarom zijn er in het kader van dit project tussen 2011-2014 onderwijsprogramma’s voor scholen, trainingen voor de lokale bevolking en is o.a. een eco-club opgezet.

Het gewenste resultaat van deze trainingen was dat lokale mensen leerden omgaan met beren in hun directe omgeving en informatie kregen over de bescherming van beren en de natuur in het algemeen. In het kader van dit programma werden ook meerdere workshops speciaal voor herders en ambtenaren die schadezaken behandelen, georganiseerd. 

Gegevens met betrekking tot de berenpopulatie werden verzameld via verschillende methoden. Onderzoekers interviewden mensen uit de dorpen in de gebieden waar conflicten tussen mensen en beren plaatsvonden, DNA-materiaal werd verzameld uit haarmonsters en uitwerpselen en sporen (zoals klauwafdrukken op bomen, pootafdrukken op de grond en graafsporen) werden onderzocht. Ook werd informatie verzameld over leefgebied zoals het type bos, hellingsgraad, de bodemsoorten en sporen van andere dieren. Alle verzamelde informatie werd verwerkt en geanalyseerd via een speciaal ontwikkeld computerprogramma. Het uiteindelijke doel van dit project was om bij te dragen aan het National Brown Bear Conservation Action Plan, dat als primair doel heeft bescherming te bieden aan de Bruine beer in Nepal.

Resultaten
Tijdens de twee projecten in Nepal is het volgende bereikt:
1) Aanwezigheid/afwezigheid van de Bruine beer in alle mogelijke gebieden van de corridor tussen Annapurna Conservation Area (ACA) en Shey Phoksundo NP (SPNP) en binnen de beschermde gebieden.
2) Onderzoek & verspreiding en habitatgebruik van Bruine beren in de studiegebieden.
3) Onderzoek mbt het conflict tussen mens en dier in de regio en kwantificeer de schade en het conflict veroorzaakt door Bruine beren.
4) Onderzoek het dieet van Bruine beren en bekijk het percentage veedieren en wilde prooien in het dieet van de beer.
5) Stel het actieplan voor het behoud van de Bruine beer voor Nepal op.

Wilde ijsberen en honingberen leven in delen van de wereld waar de leefomstandigheden als extreem kunnen worden beschouwd. IJsberen leven in noordelijke Arctische gebieden, waar de temperatuur het grootste deel van het jaar vaak ver onder nul graden Celsius ligt. Honingberen leven in tropisch Zuidoost Azië met gemiddelde temperaturen van rond de 28 graden boven nul en bijna 100% luchtvochtigheid. Beide beersoorten worden in het wild bedreigd door klimaatverandering en vernietiging van hun leefgebied.

IJsberen en honingberen worden in veel dierentuinen over de hele wereld gehouden. Beren in gevangenschap worden het hele jaar door blootgesteld aan andere buitentemperaturen dan waarvoor ze zijn ‘gebouwd’ en gewend zijn, in het wild. In gevangenschap wordt de bovengrens van de temperatuur van ijsberen en de ondergrens van de honingberen vaak overschreden. De effecten hiervan op de stofwisseling van de soort zijn tot nu toe nauwelijks onderzocht. Deze studie van de Universiteit van Köln, gefinancierd door Bears in Mind tussen 2010-2012, onderzocht welke gedrags- en autonome mechanismen voor thermoregulatie beschikbaar zijn voor de beide soorten, om te onderzoeken in welke mate gedragsregulatie een aanvulling vormt op fysiologische mechanismen om het energieverbruik te minimaliseren. En om het bereik van de thermoneutrale zone voor de betreffende soort te bepalen. Het onderzoek vond plaats in verschillende Europese dierentuinen tijdens zomer- en wintermaanden.

In veel Oost-Europese landen waar beren in het wild voorkomen, worden jaarlijks talloze weesberen gevonden. De moeder is door stropers of een ongeluk om het leven gekomen en de jonge beren zijn nog te klein om te overleven in het wild. Meestal eindigen ze in een opvangcentrum of dierentuin. Vaak zijn de beren al zo gewend geraakt aan mensen dat het niet meer mogelijk is om ze terug te plaatsen in het wild. Als dergelijke beren wel worden teruggezet, bestaat de kans dat het zogenaamde ‘probleemberen’ worden: beren die niet bang zijn om in de buurt van dorpen en mensen te komen om voedsel te zoeken. Dit leidt tot ongewenste en gevaarlijke situaties waarbij mensen gevaar lopen. Maar uiteindelijk is het meestal de beer die gevangen of gedood wordt.

Dit project wordt uitgevoerd door Leonardo Bereczky, van Bear Again. Sinds 2004 heeft het Orphan Rehabilitation Centre in de Roemeense Karpaten tussen de 150 en 200 weesbeertjes opgevangen om ze te rehabiliteren en weer uit te zetten in hun natuurlijke omgeving. Leonardo heeft o.a. middels radiokragen aangetoond dat de meeste wezen na vrijlating perfect kunnen functioneren in het wild en evenveel natuurlijk gedrag vertonen als hun volledig wilde soortgenoten. Bears in Mind ondersteund het project sinds 2008.

Vanaf 2020
Een van de basisprincipes van de rehabilitatietechniek is het houden van de welpen in verschillende verblijven (waarin de verschillende leeftijdscategorieën gescheiden zitten) die een 100% natuurlijke leefomgeving bieden. Omheind gebied in hun natuurlijke bos. In deze omgeving kunnen de beren hun aangeboren instincten ontwikkelen tijdens een revalidatieperiode van 1 tot 1,5 jaar. De verblijven zijn omgeven door elektrische hekken. Het elektrische hek houdt aan de ene kant de jonge beren in de verblijven en houdt wilde volwassen mannetjesberen (die jonge beren die niet van hen zijn zullen doden) of andere roofdieren buiten. Het belangrijkste doel van de ondersteuning die Bears in Mind aan dit project heeft gegeven, is gericht op de verbetering van het totale elektrische systeem van het revalidatiecentrum om de welpen veilig te houden, de datacommunicatie te verbeteren en het risico op predatie door mannetjes van buitenaf te minimaliseren. Daarnaast is de ontwikkeling van verschillende kabelbaansystemen om voer te transporteren op afstand, de laatste twee jaar gesponsord. Hierdoor kan het team van Bear Again het eten ongemerkt bij de berenwelpen brengen. Op deze manier associëren deze beren voedsel niet met mensen, een belangrijke les voor hun toekomst!

Onderzoek wordt door de lokale NGO ‘Milvus Group’ naar beren en de bescherming daarvan gedaan in het Calimani en Gurghiului gebergte in centraal Roemenië. Bears in Mind financiert dit project al sinds 2006. Er wordt de nadruk gelegd op maatregelingen om problemen met beren te voorkomen. Bovendien inventariseert men de schade die beren veroorzaken aan gewassen en vee. Ook doet men onderzoek naar de verspreiding en het voedselzoekgedrag van de beren. Daarnaast brengt men geschikt leefgebied voor beren in kaart en mitigeert men in de aanleg van een snelweg door berenhabitat.

Onderzoek en preventie
Milvus zendert jaarlijks minstens 3 volwassen beren om hun gedrag en verspreiding in het landschap te monitoren. Ieder uur wordt de locatie van een gezenderde beer vastgelegd over een periode van twee jaar. Daarnaast test men samen met de lokale boeren elektrische omheiningen die rondom boomgaarden en bijenkasten kunnen worden gezet. Milvus verzorgt educatieve projecten op scholen, heeft regelmatig verzorgt veldexcursies, ontwikkeld en verspreid materiaal zoals beren-informatie brochures. De komende jaren wil men investeren in het verkrijgen van een officiële beschermde status voor een groot deel van het projectgebied. De aanleg van een snelweg dwars door het gebied maakt de noodzaak voor een dergelijke status nog groter. Milvus doet onderzoek naar de effecten van een dergelijke weg op de flora en fauna, en met name op de populatie beren. Ook worden met regelmaat weesbeertjes binnengebracht. Ze worden door een veterinair onderzocht en naar het weesberen rehabilitatie station gebracht, in de hoop ze weer uit te zetten in het wild. Het in kaart brengen van stroperij in Roemenië en een onderzoek naar parasieten bij wilde beren behoort ook tot de werkzaamheden. 

In positief daglicht
Sinds 2018 financiert Bears in Mind een project van Milvus ter bevordering van het samenleven tussen mens en beer. Helaas is de druk om de jacht op beren te hervatten (er is sinds 2016 een verbod) de laatste jaren sterk toegenomen. De media heeft hier een groot aandeel in. Met dit project brengen we beren en hun rol in het ecosysteem, waar ook mensen deel van uitmaken, onder de aandacht te brengen met feiten en een positieve benadering. Inmiddels zijn de 10 geplande korte video’s gemaakt en via alle mogelijke (social) media kanalen verspreid:

De eerste workshop ‘Brown Bear Management in Slovakia’ vond plaats in juli 2011. Jagers, bosbouwers, natuurbeschermers, overheidsinstanties, vee- en bijenhouders, mensen van de politie en de universiteit zaten aan tafel. Op effectieve wijze werden partijen met tegenovergestelde belangen door Dr. Alistair Bath naar oplossingen en overeenstemming geleid. Dr. Bath is een Canadese expert op het gebied van Human Dimensions in Wildlife Management. Aan het einde van deze tweedaagse workshop werd door alle aanwezigen, inclusief het Ministerie van Milieu, de wens geuit aan een tweede workshop te willen deelnemen. Deze vond plaats in oktober van datzelfde jaar en was wederom een succes. Ook in 2012 werden er worshops gehouden als vervolg hierop.

Jaren later werd door de State Nature Conservancy of the Slovak Republic begonnen aan de concept beheersplannen voor de bruine beer, wolf, lynx en wilde kat. De basis hiervan is gelegd door de workshops van Dr Bath.

Bear Emergency Team (BET)
Een BET komt in actie zodra een beer te dicht bij mensen komt. Doortastend optreden leidt ertoe dat zowel mens als beer geholpen worden. De leden van een BET worden door het Ministerie van Milieu aangesteld. Bears in Mind heeft fondsen verstrekt voor het organiseren van diverse Bear Emergency Team trainingssessies. Deze trainingen worden gegeven door Dr. Djuro Huber, een Kroatische berenexpert waar Bears in Mind al langere tijd mee samenwerkt. Het team zet zich ook in om conflicten met beren te helpen voorkomen, en assisteert de overheid bij de registratie van alle beergerelateerde problemen. Bijvoorbeeld ook beren die slachtoffer zijn van een verkeersincident.