Het door Bears in Mind ondersteunde educatieproject (startdatum begin 2011) had als hoofddoel het vergroten van de bewustwording bij schoolkinderen en studenten van de situatie waarin de beren in Thailand zich bevonden. Medewerkers van WFFT (Wildlife Friends Foundation Thailand) vertelden op scholen en universiteiten over het misbruik van beren. Deze presentaties werden aangevuld met educatief materiaal in de vorm van een boekje (zowel in het Engels als in het Thais) over de bedreiging en bescherming van beren in Zuidoost Azië. Hierin stonden ook voorbeelden van beren die door WFFT opgevangen zijn, welzijnsproblemen omtrent beren in gevangenschap en algemene informatie over beren in Thailand.
Hoewel met name olifanten, apen, krokodillen, slangen en orang-oetans in Thailand gebruikt worden voor menselijk vermaak, worden beren met name in kleine kooien in dierentuintjes opgesloten. Daarnaast worden ze gehouden als huisdier, wat illegaal is. Schattige kleine beertjes lijken in eerste instantie leuk, maar ze worden groter, eten heel veel en worden onhandelbaar en agressief. De meeste eigenaren dumpen hun ‘huisdier’ vervolgens bij een tempel of opvangcentrum. Sinds haar oprichting heeft WFFT meer dan 2.000 dieren opgevangen. Dit zijn voornamelijk apen (makaken, gibbons en langoeren) en beren (Aziatische zwarte beren en Maleise beren). Maar ook tijgers en olifanten. Een aantal van deze dieren kan later worden teruggezet in het wild. Helaas lukt dit voor een groot deel echter niet. Deze dieren zijn te lang in contact geweest met mensen of hebben een traumatisch verleden, wat herintroductie in het wild onmogelijk maakt.
Sinds 2010 heeft Bears in Mind diverse projecten in de regio van het Pirin Nationaal Park in Bulgarije ondersteund. Onder andere de bouw van het roofdieren educatiecentrum in het dorpje Vlahi. Veel leerlingen, maar ook studenten én toeristen bezoeken het centrum en leren daar van alles over de Bulgaarse natuur met de vele bijzondere diersoorten als beer, lynx, wolf en jakhals. Inmiddels is er een winkel ingericht en kan de bezoeker ook iets nuttigen in het kleine café dat onlangs is gebouwd en geopend. Op de tweede verdieping van het centrum is een interactieve tentoonstelling te bezichtigen over mens-dier conflicten en de oplossingen daarvoor. Daarnaast wordt een ruimte geschikt gemaakt voor het geven van workshops en houden van (kleine) symposia.
Bij het educatiecentrum is ook het verblijf voor beer Medo en berin Buya gebouwd met financiele steun van Bears in Mind en hebben we vele jaren bijgedragen aan de voeding en verzorging van de dieren. Het waren jarenlang de ambassadeurs van hun wilde soortgenoten. Diverse omstandigheden hebben ertoe geleid dat Medo & Buya moesten verhuizen in 2019. Ze leven inmiddels in een prachtig verblijf in het Noord Italiaanse Aprica.
Met name dierentuinen (in niet westerse landen waar beren vaak nog in betonnen verblijven leven), overheden en NGO’s die opvangcentra voor beren willen opzetten kunnen hun kennis via de site vergroten. www.largebearenclosures.com is een zogenaamd ‘levend’ document en wordt regelmatig geactualiseerd met feedback en ervaringen van experts uit het werkveld.
Opbouw van de website De website is onderverdeeld in drie secties.
Enclosure Design: dit eerste gedeelte geeft informatie over de bouw van een project als Het Berenbos, de materialen die hiervoor gebruikt zijn en de inrichting van het verblijf (de beplanting, watermanagement en winterholen).
Bear Management: dit tweede gedeelte gaat in op het management van een groot seminatuurlijk berenverblijf. Aspecten die aan bod komen zijn onder andere voeding & verzorging, verrijking, educatie en onderzoek.
Veterinary Management: in dit derde gedeelte wordt uitgebreid ingegaan op alle veterinaire zaken omtrent beren in gevangenschap. Van oogoperaties en castraties tot parasitaire aandoeningen en anesthesie. Het is zodanig praktisch, dat met weinig (geavanceerde) middelen beren over de hele wereld met succes geholpen kunnen worden.
Het verkeerd opbergen van afval is een serieus probleem. Veel wilde dieren zijn aangetrokken tot etensresten, een relatief gemakkelijk maaltje. Zo ook in Slowakije. Vooral bij hotels en op kampeerplaatsen in de berggebieden staan open vuilniscontainers buiten en plastic zakken met afval ernaast. Beren komen hier op af en zoeken eetbare spullen tussen het vuilnis. Hierdoor komen ze dicht bij mensen met alle gevolgen van dien. Bears in Mind streeft er samen met de Slovak Wildlife Society (SWS) naar om dit te voorkomen. Door gebruik van bearproof afvalbakken, die beren niet open kunnen krijgen, maar ook door educatie. Er is een website (www.medvede.sk), een film en schriftelijk voorlichtingsmateriaal ontwikkeld. Door het geven van lezingen op onder meer scholen, in gemeenschapshuizen en hotels informeert men mensen beter over hoe om te gaan met beren.
Slowakije ‘bear proof’ Bij een hotel in het hoge Tatra gebergte zette men als eerste test een prototype container neer. Een jonge beer, een regelmatige ‘gast’ van het hotel, kreeg de vuilnisbak niet open. Komende jaren worden er meer van de goedgeteste vuilnisbakken gefabriceerd en op plaatsen waar men gemotiveerd is om op een vredige manier iets aan de problemen te doen, neergezet. Tegelijkertijd worden er andere praktische oplossingen, zoals opslag van containers in een schuur of het plaatsen van hekken met elektrische bedrading eromheen, aangereikt. Elke specifieke plek vraagt om een eigen oplossing.
Partner:
Slovak Wildlife Society
Begin augustus 2019 vond het transport plaats waarbij de beren Medo & Buya verhuisden van het kleine bergdorpje Vlahi in Bulgarije naar het iets grotere bergdorpje Aprica in Noord Italië. De beren hadden de afgelopen jaren in het Large Carnivore Education Centre geleefd, waar ze de geliefde ambassadeurs waren van hun soortgenoten in het wild. Ze vielen onder de zorg van de Bulgaarse partner van Bears in Mind, Balkani Wildlife Society (BWS). Helaas heeft deze organisatie, zoals ook de meeste NGO’s en ‘groene’ organisaties in Bulgarije, het erg moeilijk onder de huidige regering. Goede zorg voor de beren kon niet meer gegarandeerd worden, ook niet met financiële ondersteuning van Bears in Mind. Dus werd er gezocht naar een nieuw thuis voor de beren en na een paar maanden werd een geschikte locatie gevonden: het centrum voor inheemse Alpen fauna in Aprica, beter bekend als L’Osservatorio Eco-faunistico Alpino di Aprica.
Geschiedenis Medo Beer Medo heeft een bijzonder verhaal ‘te vertellen’. Begin 2005 werd de Nederlandse Dierenbescherming benaderd door BWS inzake de onmiddellijk noodhulp voor beer Toby, een bruine circusbeer van 2,5 jaar oud die snel verplaatst moest worden. Het circus werd verkocht en Toby moest verdwijnen. De bedoeling was hem uit te zetten in de vrije natuur, maar gezien zijn tamme opvoeding was dat tot mislukken gedoemd. Uiteindelijk werd afmaken nog als enige oplossing beschouwd. BWS had aan een aantal organisaties hulp gevraagd, maar toezeggingen kwamen niet op tijd. De Dierenbescherming nam contact op met Bears in Mind (toen Alertis) en er werd geld gestort voor de directe opvang en zorg van de beer in de dierentuin van Sofia. Hij zou daar vier maanden mogen verblijven. Nadat BWS de beer officieel geadopteerd had, doopten ze Toby om tot Medo. BWS had grote plannen met Medo, ze wilden namelijk een educatief centrum bouwen waarin grote roofdieren de hoofdrol zouden krijgen: de wolf, de lynx, de jakhals en de beer. Het Large Carnivore Education Centre zou een levende ambassadeur krijgen: Medo! Bears in Mind en de NL Dierenbescherming hadden inmiddels een akkoord gesloten dat ze gezamenlijk de kosten zouden dragen voor de bouw van Medo zijn verblijf. Eind 2005 verhuisde Medo naar zijn nieuwe verblijf, waar hij bijna 14 jaar heeft gewoond. In het verblijf naast Medo zaten ook twee wolven, Vucho & Bajto, eveneens gehuisvest voor educatieve doeleinden.
Geschiedenis Buya Het berenfokstation Kormisosh in het Rhodope gebergte in het zuiden van Bulgarije was een overblijfsel uit de tijd dat Bulgarije en diverse andere Oostblok landen nog gebukt gingen onder een Communistisch regime. De beren werden gefokt, vervolgens uitgezet in aangrenzende natuurreservaten, om uiteindelijk afgeschoten te worden door trofeejagers. Sinds 1993 was de bruine beer in Bulgarije een beschermde soort en met de toetreding van Bulgarije tot de EU in 2007 moesten de beren en andere roofdieren nog beter beschermd worden. Maar de beren van Kormisosh waren letterlijk aan het wegrotten in het fokstation. Er was nauwelijks aandacht voor hun situatie en zorg voor de dieren. Helaas duurde het nog vele jaren voordat het Bears in Mind en haar lokale partners, ism de overheid, lukten om het fokstation definitief te sluiten. In 2011 lukte het Bears in Mind om de eerste noodhulp te bieden, waarbij BWS met diverse dierenartsen van de universiteit en Sofia Zoo onder begeleiding van de berenexpert Djuro Huber uit Kroatië de beren onderzochten. De 14 beren waren er erg slecht aan toe. Besloten werd om ze daar allemaal weg te halen. Langzaam maar zeker vonden we plaats voor de beren in België, Engeland en Duitsland. De helft kon naar Nederland verhuizen waarbij er in 2013 en 2014 vier in Het Berenbos terecht konden: Maria, Pesho, Keta en Mincho. Eén beer in Kormisosh was echter anders dan de rest. Het was een dier uit het wild, een zogenaamde ‘probleembeer’ die in het fokstation geplaatst was door de overheid omdat er (naast euthanasie) geen andere mogelijkheid was. Er werd besloten om berin Buya, waarschijnlijk geboren in 2004, te verhuizen naar Vlahi. Hier kon ze in 2014 terecht, toen haar verblijf naast dat van Medo gereed was.
Samenleven Tussen 2014 en 2019 leefden Medo & Buya meestal gescheiden van elkaar. Buya was vaak bang voor Medo, met name als er eten in het spel was eiste Medo alles op. Ze durfde ook niet goed door de sluis die de twee verblijven scheidde. Maar als het paarseizoen was – mei t/m juli – konden de beren het goed met elkaar vinden en waren ze vaak samen. Toen begin 2018 besloten werd dat de beren moesten verhuizen uit Vlahi, werd gezocht naar een groot natuurlijk bosrijk verblijf waar de twee beren de rest van hun leven samen konden doorbrengen. Want Bears in Mind en BWS hadden sterk het vermoeden dat als het verblijf groot genoeg zou zijn en ze uit elkaars zicht konden wanneer de beren dit zouden willen, en als voedsel geen conflict zou vormen, dan zouden de beren de toekomst met z’n tweeën aankunnen. In de zomer van 2018 werd het verblijf in het centrum in Aprica bezocht door een medewerker van Bears in Mind. Hier hadden eerder twee beren geleefd, maar die waren een natuurlijke dood gestorven. Een 10.000m2 bosrijk verblijf, met een natuurlijke vijver en riviertje. Dit zou het moeten worden! Na een lange bureaucratische procedure en een moeizaam transport kwamen de beren gezond en wel op 4 augustus 2019 aan in Aprica. Eerst werd Buya alleen in haar nieuwe wereld gelaten, om te wennen aan de geluiden, de geuren en de grenzen van haar verblijf. Na een paar dagen onderging Medo dezelfde behandeling. Dit herhaalde men enkele malen en pas na enkele weken werd besloten dat ze samen in het nieuwe verblijf konden. Uiteraard was er wat onrust, maar Buya toonde zich niet meer de bange beer die ze voorheen was en dit leek een keerpunt. Medo respecteerde haar en sindsdien gaat het erg goed samen. Een mooi en welverdiend einde aan dit verhaal! We hopen dat deze twee Bulgaarse beren, die altijd beschouwd werden als de enige twee Berenbosberen buiten Het Berenbos, nog vele jaren samen in de Italiaanse Alpen mogen leven.
Het beer in nood meldpunt Bear Alert is door Bears in Mind in het leven geroepen om de vele gevallen van berenmisbruik over de wereld te registreren en hier efficiënt mee om te gaan, om zoveel mogelijk beren te helpen. Het meldpunt is ook gecreëerd omdat er diverse organisaties werken aan het redden van dieren (en beren) in nood en het verbeteren van het welzijn van dieren in gevangenschap. Als een centrale database waar relevante partijen toegang toe kunnen krijgen.
Het werkt als volgt. Iemand ziet een beer in een kleine kooi in een dierentuin of naast een restaurant, in een circus of als dansbeer op straat. Wat kun je doen aan dit dierenleed? Meldt het op BearAlert.org door een speciaal formulier in te vullen. Vervolgens komt er een melding binnen bij Bears in Mind van een ‘beer in nood’. Hiermee gaan we aan de slag. We kijken of de beer bekend is bij ons, of er eerder meldingen over zijn gemaakt en wat de laatste stand van zaken is. Vervolgens wordt er gekeken op welke wijze de situatie van de beer kan worden verbeterd. Veelal geven we advies om het berenverblijf te verbeteren, door bijvoorbeeld het aanbrengen van een vijver en schuilmogelijkheden of het verbeteren van het dieet. In sommige gevallen wordt een beer in beslag genomen en in een opvangcentrum of dierentuin geplaatst. Helaas zijn er veel meer beren die geholpen moeten worden, dan dat er opvangplekken zijn. Om het gebrek aan opvanglocaties voor beren deels op te kunnen lossen, blijft Bears in Mind zich samen met haar buitenlandse partnerorganisaties inzetten voor de bouw van nieuwe opvanglocaties of verblijven in dierentuinen.
Momenteel (2024) ontwikkelen we samen met onze Duitse collega’s van Foundation for Bears een speciale Bear Alert app om nog efficiënter te werk te gaan en nog meer beren te kunnen helpen.
Voorbeeld: Libanon
In Libanon sloot een verwaarloosde dierentuin haar deuren, mede dankzij de druk van NGO Animals Lebanon. De dieren in het park leefden onder zeer slechte omstandigheden. Gelukkig kon Animals Lebanon de meeste dieren herplaatsen. Voor enkele dieren, waaronder de twee Bruine beren kon geen opvangplek gevonden worden. Na een intensieve zoekactie is het Bears in Mind, samen met de Turkse overheid en de Universiteit van Bursa, gelukt een geschikte opvang voor de beren in Turkije te vinden. De reddingsactie die volgde was succesvol en de beren konden in korte tijd van hun nieuwe beerwaardige bestaan gaan genieten.
Red Wolf Brigade Het anti-stroperij project heeft zich gericht op het tegengaan van illegale jacht op Amur tijgers en Amur luipaarden, maar ook beren in Khasan in het Russische Verre Oosten. Sinds de start van dit project is het aantal gevallen van stroperij gedaald met ruim 75%! Met behulp van (legale) wapens, communicatiemateriaal, jeeps en militaire trucks en infiltratie treden de teams op tegen de Russische maffia, drugsdealers, Chinese smokkelaars en professionele stropers. Het anti-stroperij team (de Red Wolf brigade) in dit gebied bestaat uit vier rangers die te voet, te paard of met de auto patrouilleren en speciaal letten op stroperij activiteiten en het illegaal kappen van hout. Bears in Mind heeft het Red Wolf team 10 jaar lang ondersteund, met name kleding, brandstof, jeep onderhoud & reparatie en andere benodigdheden die de teamleden nodig hadden tijdens de patrouilles.
