Maleise- of honingberen (Helarctos malayanus) en Aziatische zwarte beren (Ursus thibetanus) worden niet alleen bedreigd door verlies van hun leefgebied en illegale jacht voor met name hun lichaamsdelen, maar worden ook gevangen om levende beren te leveren aan galboerderijen. Dankzij de inspanningen van Bears in Mind partner Free the Bears (FTB) in Zuidoost-Azië, konden al bijna 400 beren worden gered. Hoewel de opties voor geredde beren meestal beperkt blijven tot levenslange zorg in opvangcentra. De meeste geredde beren die aankomen in de opvangcentra van FTB zijn jonger dan 3 jaar, en als zodanig zijn de lopende kosten van de zorg voor deze beren gedurende hun hele leven (vaak meer dan 30 jaar) aanzienlijk. Hoewel het opzetten van een programma voor rehabilitatie en het terugplaatsen in het wild een substantiële eerste investering kan vergen, zijn de resultaten van een succesvol programma (naast de potentiële voordelen voor het welzijn en de instandhouding van het ontwikkelen van succesvolle protocollen voor de vrijlating van Aziatische beersoorten) noodzakelijke stappen in de richting van betere bescherming van de beren en het opbouwen en in stand houden van de wilde populaties. Het kan daarnaast bijdragen aan onze kennis van de belangrijkste ecologische factoren van deze soorten.
Binnen dit project begint, wat sinds 2022 door Bears in Mind wordt ondersteund, is men in Cat Tien National Park in Vietnam gestart met de ontwikkeling van een uitzetprogramma. Eerst zal met de bouw van afzonderings- en ‘rewilding’ faciliteiten gestart worden en met de ontwikkeling van essentiële activiteiten om een succesvolle terugplaatsing te garanderen. Tot op heden zijn er weinig pogingen ondernomen om geredde beren terug te plaatsen in de Zuidoost Aziatische regio, en de pogingen die eerder hebben plaatsgevonden, hebben beperkt succes geboekt vanwege een klein aantal geschikte kandidaten, een geschikte locatie en de juiste methodologie. Dit project maakt deel uit van regionale inspanningen met soortgelijke activiteiten in Cambodja, Laos en Vietnam.
Het aantal beren en andere grote wilde dieren zijn sinds het midden van de jaren negentig in heel Vietnam dramatisch afgenomen. Rond die tijd gebruikten stropers steeds vaker zware ijzeren draadstrikken en breidde de berengal-industrie zich snel uit, waardoor er een grote vraag ontstond naar in het wild gevangen beren. In de afgelopen jaren hebben verschillende grootschalige projecten het voortbestaan van Aziatische zwarte beren in midden- en noord Vietnam bevestigd. De laatst bekende cameravalfoto van een honingbeer in Vietnam werd echter bijna 20 jaar geleden gemaakt, in het Cat Tien Nationaal Park in zuidelijk Vietnam.
Verse berensporen, vastgelegd door boswachters in het nationale park in februari 2020, hebben hoop gegeven voor het voortbestaan van wilde honingberen in deze regio. Dit door Bears in Mind gefinancierde project, uitgevoerd door Free the Bears, heeft cameravallen met lokaas gebruikt in de buurt van sporen om de aanwezigheid van honingberen, Aziatische zwarte beren of mogelijk beide in dit gebied te bevestigen. Een bevestigd opname van een honingbeer heeft de potentie om de hoognodige steun van de overheid te krijgen voor het behoud van deze soort; die vrijwel zeker op de rand van uitsterven staat in Vietnam.
Groeiende en ongecontroleerde menselijke druk op de ongerepte bossen, vroeger één van de rijkste laaglandbosgebieden van Oost-Borneo, doorsnijdt cruciale connectiviteit voor wilde dieren en tast het functioneren van ecosystemen aan. In het onderzoeksproject (2019-2022) zoekt het Pro Natura-team manieren om de betrokkenheid van overheid, bosbouwers en andere belanghebbenden voor het behoud van het leefgebied van de honingberen te vergroten, door verschillende belanghebbenden bij elkaar te brengen en de ruimtelijke planning tussen districten en provinciale overheidsniveaus op elkaar af te stemmen. Dit is met de bouw van de nieuwe hoofdstad nabij het beschermde gebied, crucialer dan ooit!
Cameravallen zijn geplaatst in verschillende met bossen/bomen bedekte gebieden tussen Sungai Wain en het Bukit Suharto bos, die een groot deel van het INHUTANI-bosgebied beslaan, dat een mix heeft van beschermd bos, rubber-, acacia- en palmolie plantage. Daarnaast kijkt men naar berensporen om de aanwezigheid van de honingbeer in dit landschap verder te verifiëren. Het zal ook nodig zijn om alle ruimtelijke plannen relevant voor dit landschap te verzamelen, samen te voegen en te analyseren, inclusief provinciale en districtsruimtelijke plannen, bosfunctietoewijzingen, BBE-beheerplannen en concessiehouderbeheerplannen. Het zal ook nodig zijn om de meest recent beschikbare teledetectiebeelden te analyseren, zowel van satellieten als van UAV’s.
Partner organisatie Free the Bears (FTB) heeft een gloednieuw wildreservaat van 60 hectare ontwikkeld, met als doel de regering van Laos bij te staan een einde te maken aan de berengalindustrie en de illegale handel in bedreigde diersoorten. In het Luang Prabang Wildlife Sanctuary zal o.a. een speciale ‘Cub Nursery‘ en ‘Intensive Care Unit‘ voor verweesde berenwelpen zijn. Bears in Mind heeft FTB financieel geholpen bij de bouw van deze belangrijke faciliteiten.
Om de capaciteit voor het huisvesten en grootbrengen van geredde berenwelpen te vergroten, heeft FTB een nieuwe Cub Nursery & Intensive Care Unit ontwikkeld in hun bestaande Luang Prabang Wildlife Sanctuary. Dit onderdeel van hun berenopvangcentrum is gebaseerd op de bestaande Cub Nursery in het FTB Cambodian Bear Sanctuary, welke sinds 2013 in gebruik is. Deze nieuwe faciliteit biedt hen de mogelijkheid om nog meer weesberenjongen te ontvangen en groot te brengen op een veilige locatie, weg van bezoekers en op de site die hoogstwaarschijnlijk het levenslange huis van de beren zal zijn.
De nieuwe gebouwen hebben o.a. overnachtingsmogelijkheden voor het personeel, waardoor de nachtelijke voedingen van hele jonge beertjes veel gemakkelijker is geworden. Daarnaast een schone en steriele omgeving voor voedselbereiding en dagelijkse verzorging van welpen. Een luchtbevochtiger die wordt gebruikt voor menselijke baby’s zal worden ingebouwd voor de kleinste welpjes – essentieel in Laos, waar de temperatuur ‘s nachts snel kan dalen. Ten slotte, naarmate de welpen ouder en onafhankelijker worden, zullen op maat gemaakte speelverblijven hen in staat stellen hun bewegingsvaardigheden te ontwikkelen, zonder het risico zichzelf te verwonden.
In 2021 was het IC- en welpenrevalidatiecentrum klaar!
ZOO werkt aan natuurbeschermingseducatie in dierentuinen, musea en op scholen. Het laatste educatie project van ZOO Outreach dat door Bears in Mind financieel ondersteund is, betrof een handleiding voor docenten op scholen en educatieve medewerkers van dierentuinen (2008 – 2009). Dit lespakket bestaat uit allerlei educatieve spelletjes, T-shirts, maskers, stickers en posters. Uiteraard zit er een informatiepakket bij, dat uitleg geeft over de bedreigingen waaraan de Bruine beer, de Lippenbeer, de Aziatische zwarte beer en de Maleise beer blootstaan. India is het enige land op de wereld waar vier verschillende soorten beren voorkomen in het wild!
Het belang van educatie ZOO Outreach is zeer vooruitstrevend in educatie over beren. Bears in Mind onderstreept het belang van educatie om te komen tot optimale bescherming van de beren. Daarom steunt Bears in Mind ZOO als sinds 2004 met het educatiewerk in India.
Bears in Mind draagt sinds 2006 financieel bij aan opvanglocaties voor beren die worden bevrijd uit de zogenaamde ‘galboerderijen’ waar beren worden gehouden voor hun gal wat gebruikt wordt in Traditionele (Chinese) Medicijnen. Bears in Mind stelt fondsen beschikbaar en geeft voorlichting over dit onderwerp. Voor de opvang van de misbruikte beren in Zuidoost Azië werkt Bears in Mind samen met dierenwelzijnsorganisatie Animals Asia Foundation (AAF). In Vietnam heeft AAF de opvanglocatie Tam Dao Bear Centre gebouwd, waar Bears in Mind heeft bijgedragen aan het educatief ingerichte gebouw bij de ingang van het centrum en diverse binnenverblijven voor opgevangen beren. In China bestaat al langer een dergelijke opvang ontwikkeld door AAF, waar Bears in Mind heeft bijgedragen aan verschillende binnenverblijven van de beren, zogenaamde ‘bear dens‘.
De meest recente bijdrage die Bears in Mind aan AAF heeft gedaan, was in 2022 toen we de recruitment en jaarsalarissen van twee lokale medewerkers financierden. Deze belangrijke personen komen te werken in het in-aanbouw-zijnde opvangcentrum ‘Bach Ma‘ in Vietnam, waar de allerlaatste 300 beren van Vietnamese berengalboerderijen zullen worden opgevangen. Dit zal in 2026 gebeurt zijn.
Sinds 2002 heeft het Balikpapan-district in het Zuidoosten van Kalimantan op Borneo de Maleise beer uitgeroepen tot mascotte. Doel is om deze soort beter te kunnen beschermen. Dit heeft er o.a. toe geleid dat er betere bescherming kwam van het laatste stuk primair bosgebied in het district waar nog een populatie Maleise beren leeft (het Sungai Wain bos). Daarnaast heeft het tot meer en positieve bewustwording bij de lokale bevolking geleid. Het educatiecentrum heeft o.a. ook een berenverblijf wat voor een groot deel omringd is door een verhoogde brug. Vanaf hier kunnen bezoekers de zes beren zien spelen, klimmen en graven. Lokale gidsen zijn speciaal opgeleid om de bezoekers van informatie te voorzien. Er komen gemiddeld zo’n 70.000 bezoekers per jaar om te leren over beren!
Bezoekers leren van alles over beren via beschilderde panelen, schilderijen, beelden van beren en interactieve informatiedisplays. Al het educatiemateriaal is handgemaakt door lokale kunstenaars. Bears in Mind heeft in de beginjaren (vanaf 2004) regelmatig geïnvesteerd in de bouw van het centrum en haar educatieve middelen.
De Maleise beer (of Honingbeer) is een beschermde diersoort in Indonesië, maar de wetshandhavers nemen het vaak niet zo nauw. Doordat nog steeds enorme stukken natuurlijk bos worden omgezet in bijvoorbeeld palmolie plantages of op onverantwoorde wijze worden omgehakt, raken beren (en heel veel andere wilde dieren) hun leefgebied kwijt. In hun zoektocht naar eten komen ze soms in bewoonde gebieden aan de rand van bossen of ze worden gedood omwille van hun gal wat gebruikt wordt in Traditionele (Chinese) Medicijnen. De jongen worden gevangen genomen om als huisdier te dienen tot ze te groot (en te gevaarlijk) zijn geworden en de eigenaar het dier verwaarloosd of erger…
Een greep uit de meest recente financiële steun van Bears in Mind:
1) Diverse educatie materialen ontwikkeld en geprint;
‐ Ontwerp en productie van het nieuwe honingberen activiteiten boekje; ‐ Herdrukken van het honingberen boekje welke wordt uitgedeeld aan bezoekers van het centrum; ‐ Productie van diverse honingbeer promotie materialen;
2) Onderhoud en reparatie aan de bezoekersbrug van het educatiecentrum en de verblijven van de honingberen;
3) Het trainen van gidsen die bezoekers op een educatieve toer door het centrum nemen.
In 2023 zullen we onze financiële steun verder opvoeren om de hoognodige renovatie van het gehele centrum en het berenverblijf te helpen realiseren.
Het door Free the Bears (FTB) gebouwde opvangcentrum ‘Tat Kuang Si’ in Laos biedt opvang voor vele Aziatische zwarte- en Maleise beren. De beren zijn vaak op jonge leeftijd door de overheid van Laos uit de handen van stropers gered. Jaarlijks komen meer dan 200.000 lokale en internationale bezoekers naar het opvangcentrum om de beren te zien. Met een educatieprogramma wil men de bezoekers bewust maken over beren in het algemeen, maar bijvoorbeeld ook de illegale handel van wilde dieren in Laos. Daarnaast versterkt FTB wet- en regelgeving en bieden ze jagers een alternatieve bron van inkomsten.
Naast het educatieprogramma wordt in het veld onderzoek gedaan naar mens-beer conflicten. Deze conflicten dragen bij aan de negatieve houding die mensen hebben ten aanzien van beren. Beren zoeken regelmatig voedsel in de maïsvelden die de nationale parken omringen, en vernietigen zo hele oogsten. Uit eerder onderzoek gesteund door Bear in Mind is gebleken dat het merendeel van de bezochte dorpen last heeft van beren die het voorzien hebben op hun maïs. De park rangers worden getraind direct te reageren op mens-beer conflicten. Deze meldingen komen binnen op een ‘hotline’. Bears in Mind heeft het project tussen 2011 en 2013 gefinancierd.
FTB is al jaren actief in Zuidoost-Azië en pakt in Lao PDR de problemen met succes bij de bron aan. In 2011 startte FTB een campagne in hun hun berenopvang ‘Tat Kuang Si’ om de lokale bevolking en de overheid bewust te maken van de problemen waarmee wilde beren worden geconfronteerd. FTB versterkt ook de wetgeving en biedt jagers een alternatieve bron van inkomsten.
Met financiële steun van Bears in Mind is een mobiel educatie- en berenreddingsvoertuig aangeschaft. De auto wordt ook gebruikt voor het vervoer van kleine groepen van Luang Prabang naar ‘Tat Kuang Si’ om deel te nemen aan educatieactiviteiten ter plaatse, wordt gebruikt voor het vervoer van educatiepersoneel en benodigde materialen naar afgelegen gebieden of andere provinciale hoofdsteden, en natuurlijk voor interventies bij het redden van beren in nood.
Wilde ijsberen en honingberen leven in delen van de wereld waar de leefomstandigheden als extreem kunnen worden beschouwd.IJsberen leven in noordelijke Arctische gebieden, waar de temperatuur het grootste deel van het jaar vaak ver onder nul graden Celsius ligt. Honingberen leven in tropisch Zuidoost Azië met gemiddelde temperaturen van rond de 28 graden boven nul en bijna 100% luchtvochtigheid.Beide beersoorten worden in het wild bedreigd door klimaatverandering en vernietiging van hun leefgebied.
IJsberen en honingberen worden in veel dierentuinen over de hele wereld gehouden.Beren in gevangenschap worden het hele jaar door blootgesteld aan andere buitentemperaturen dan waarvoor ze zijn ‘gebouwd’ en gewend zijn, in het wild.In gevangenschap wordt de bovengrens van de temperatuur van ijsberen en de ondergrens van de honingberen vaak overschreden.De effecten hiervan op de stofwisseling van de soort zijn tot nu toe nauwelijks onderzocht.Deze studie van de Universiteit van Köln, gefinancierd door Bears in Mind tussen 2010-2012, onderzocht welke gedrags- en autonome mechanismen voor thermoregulatie beschikbaar zijn voor de beide soorten, om te onderzoeken in welke mate gedragsregulatie een aanvulling vormt op fysiologische mechanismen om het energieverbruik te minimaliseren. Enom het bereik van de thermoneutrale zone voor de betreffende soort te bepalen.Het onderzoek vond plaats in verschillende Europese dierentuinen tijdens zomer- en wintermaanden.
Het door Bears in Mind ondersteunde educatieproject (startdatum begin 2011) had als hoofddoel het vergroten van de bewustwording bij schoolkinderen en studenten van de situatie waarin de beren in Thailand zich bevonden. Medewerkers van WFFT (Wildlife Friends Foundation Thailand) vertelden op scholen en universiteiten over het misbruik van beren. Deze presentaties werden aangevuld met educatief materiaal in de vorm van een boekje (zowel in het Engels als in het Thais) over de bedreiging en bescherming van beren in Zuidoost Azië. Hierin stonden ook voorbeelden van beren die door WFFT opgevangen zijn, welzijnsproblemen omtrent beren in gevangenschap en algemene informatie over beren in Thailand.
Hoewel met name olifanten, apen, krokodillen, slangen en orang-oetans in Thailand gebruikt worden voor menselijk vermaak, worden beren met name in kleine kooien in dierentuintjes opgesloten. Daarnaast worden ze gehouden als huisdier, wat illegaal is. Schattige kleine beertjes lijken in eerste instantie leuk, maar ze worden groter, eten heel veel en worden onhandelbaar en agressief. De meeste eigenaren dumpen hun ‘huisdier’ vervolgens bij een tempel of opvangcentrum. Sinds haar oprichting heeft WFFT meer dan 2.000 dieren opgevangen. Dit zijn voornamelijk apen (makaken, gibbons en langoeren) en beren (Aziatische zwarte beren en Maleise beren). Maar ook tijgers en olifanten. Een aantal van deze dieren kan later worden teruggezet in het wild. Helaas lukt dit voor een groot deel echter niet. Deze dieren zijn te lang in contact geweest met mensen of hebben een traumatisch verleden, wat herintroductie in het wild onmogelijk maakt.
