Het aantal beren en andere grote wilde dieren zijn sinds het midden van de jaren negentig in heel Vietnam dramatisch afgenomen. Rond die tijd gebruikten stropers steeds vaker zware ijzeren draadstrikken en breidde de berengal-industrie zich snel uit, waardoor er een grote vraag ontstond naar in het wild gevangen beren. In de afgelopen jaren hebben verschillende grootschalige projecten het voortbestaan van Aziatische zwarte beren in midden- en noord Vietnam bevestigd. De laatst bekende cameravalfoto van een honingbeer in Vietnam werd echter bijna 20 jaar geleden gemaakt, in het Cat Tien Nationaal Park in zuidelijk Vietnam.
Verse berensporen, vastgelegd door boswachters in het nationale park in februari 2020, hebben hoop gegeven voor het voortbestaan van wilde honingberen in deze regio. Dit door Bears in Mind gefinancierde project, uitgevoerd door Free the Bears, heeft cameravallen met lokaas gebruikt in de buurt van sporen om de aanwezigheid van honingberen, Aziatische zwarte beren of mogelijk beide in dit gebied te bevestigen. Een bevestigd opname van een honingbeer heeft de potentie om de hoognodige steun van de overheid te krijgen voor het behoud van deze soort; die vrijwel zeker op de rand van uitsterven staat in Vietnam.
De situatie met betrekking tot beren in gevangenschap in de Oekraïne is ernstig te noemen. In het hele land kunnen wel 400 beren onder slechte omstandigheden worden gehouden, in particulier bezit of in kleine dierentuinen. Het ongereguleerd en illegaal fokken van beren is een groot probleem. De Oekraïense partner van Bears in Mind, Eco-Halych, verzamelt gegevens over beren in gevangenschap om de omvang van het probleem goed in te schatten. Ze beheren al een klein opvangcentrum voor verschillende bruine beren die in 2016 zijn gered, in Halych Nationaal Park. Sinds 2018 is Eco-Halych betrokken bij het beheer van een opvangcentrum voor beren genaamd ‘Arden‘. Bears in Mind heeft geld beschikbaar gesteld om een operatiekamer in het opvangcentrum in te richten, zodat beren die worden binnengebracht gebitscontroles kunnen krijgen of een castratie of andere operatie kunnen ondergaan. Een grote operatietafel, een autoclaaf, operatie lampen, diverse speciale opbergkasten en andere medische apparatuur zijn aangekocht.
Bears in Mind en verschillende andere internationale dierenwelzijnsorganisaties zijn van plan nauwer samen te werken, met het verantwoordelijke ministerie in Oekraïne, om een eind te maken aan het lijden van beren in gevangenschap.
Hopelijk kunnen we na de oorlog met de Russische bezetters de gezamenlijke en dringende taken m.b.t. beren in gevangenschap hervatten!
Groeiende en ongecontroleerde menselijke druk op de ongerepte bossen, vroeger één van de rijkste laaglandbosgebieden van Oost-Borneo, doorsnijdt cruciale connectiviteit voor wilde dieren en tast het functioneren van ecosystemen aan. In het onderzoeksproject (2019-2022) zoekt het Pro Natura-team manieren om de betrokkenheid van overheid, bosbouwers en andere belanghebbenden voor het behoud van het leefgebied van de honingberen te vergroten, door verschillende belanghebbenden bij elkaar te brengen en de ruimtelijke planning tussen districten en provinciale overheidsniveaus op elkaar af te stemmen. Dit is met de bouw van de nieuwe hoofdstad nabij het beschermde gebied, crucialer dan ooit!
Cameravallen zijn geplaatst in verschillende met bossen/bomen bedekte gebieden tussen Sungai Wain en het Bukit Suharto bos, die een groot deel van het INHUTANI-bosgebied beslaan, dat een mix heeft van beschermd bos, rubber-, acacia- en palmolie plantage. Daarnaast kijkt men naar berensporen om de aanwezigheid van de honingbeer in dit landschap verder te verifiëren. Het zal ook nodig zijn om alle ruimtelijke plannen relevant voor dit landschap te verzamelen, samen te voegen en te analyseren, inclusief provinciale en districtsruimtelijke plannen, bosfunctietoewijzingen, BBE-beheerplannen en concessiehouderbeheerplannen. Het zal ook nodig zijn om de meest recent beschikbare teledetectiebeelden te analyseren, zowel van satellieten als van UAV’s.
Hoewel Nepal succesvolle resultaten heeft geboekt op het gebied van soort-/natuurbehoud (denk aan de neushoorn en tijger), worden beren nauwelijks vermeld als een prioriteitsoort. Het project team van Biodiversity Conservation Society Nepal (BIOCOSNEPAL) vond eerde Aziatische zwarte beren in Annapurna Conservation Area (ACA) tot op 3.582m hoogte, een populatie van ongeveer 60 individuen in een gebied van 525km2. In dit gebied meldden verschillende gemeenschappen schade aan gewassen door beren, vooral bij maïsteelt. In de door het team uitgevoerde dieetanalyse kwam naar voren dat 84% van de poepmonsters landbouwgewassen bevatte, voornamelijk in het regenseizoen.
Beren worden gedood als direct gevolg van gewasschade. Ze worden vergiftigt, gevangen in strikken en doodgeschoten. Elk jaar raken in deze regio 10-15 mensen gewond door Aziatische zwarte beren. De schade aan gewassen en menselijke slachtoffers samen hebben de negatieve perceptie van lokale gemeenschappen ten opzichte van beren sterk vergroot in de afgelopen jaren, wat in veel gevallen heeft geleid tot dode beren. Lokale gemeenschappen, maar ook studenten / scholieren zijn zich vaak niet bewust van de ecologie en het gedrag van beren. Beren staan ook niet vermeld in de National Wildlife Damage Compensation-richtlijn voor de toekenning van overheidssteun. Er is nog veel inspanning nodig om autoriteiten, gemeenschapsleiders en natuurbeschermingsorganisaties in Nepal ertoe aan te zetten om de beren in Nepal beter te beschermen.
Het project is erop gericht om diverse lokale partijen te betrekken bij de bescherming van beren en hun habitat door het organiseren van bewustwordingscampagnes voor natuurbehoud, workshops over het behoud van beren en promotie van berentoerisme in de conflictgevoelige locaties van ACA. Dit project zorgt voor betrokkenheid van de gemeenschappen, maar hopelijk ook voor lokale budgettaire toekenning voor deze problematiek en overheidsinterventies voor het behoud van beren in Nepal.
Sinds twee jaar ondersteunt Bears in Mind een project in de Republiek van Dagestan, uitgevoerd door een klein team verbonden aan de ‘Precaspian Institute of Biological Resources of the Daghestan Federal Research Centre of the Russian Academy of Sciences‘, ofwel Caspian Institute. Dagestan is een autonome republiek binnen de Russische Federatie, gesitueerd tussen de Kaukasus (Georgië en Azerbaijan) in het westen en de Kaspische Zee in het oosten. Het onderzoek vindt plaats in met name het bergachtige zuidwesten van Dagestan, een gebied van grofweg 3.500km2. Op diverse manieren zijn gegevens verzameld. Het veldwerk wordt o.a. gedaan middels het lopen van zogenaamde ‘line transects’. Deze methode wordt veel toegepast bij onderzoek naar de populatiedichtheid van grotere zoogdieren. Gedurende deze wandelingen let men op sporen van dieren in het veld zoals poep, krabsporen, pootafdrukken en prooiresten. Hiervan worden o.a. de GPS coördinaten vastgelegd, de datum, hoogte, hellingsgraad en positie, habitattype, vegetatie en afstand tot menselijke nederzettingen. En natuurlijk, in dit geval, de beren zelf en de afstand tot de waarnemer. Daarnaast zijn 4.000 interviews o.b.v. vragenlijsten over mens-beer conflicten verspreid onder o.a. jagers, boeren, boswachters en rangers. Het 3.500km2 onderzoeksgebied werd verdeeld in 14 segmenten met ieder een grid van 5x5km grootte. In iedere grid werd een cameraval geplaatst. Tussen april en september werden 285 foto’s gemaakt van bruine beren.
Om inzicht te krijgen in het dieet van beren in dit gebied, werden 17 mest-monsters verzameld. In het laboratorium worden vijf categorieën onderscheiden:
grassen en kruiden,
vruchten en bessen,
dennenappels en noten,
bijen, wormen en mieren,
rest – met name dierlijk materiaal: o.a. kleine zoogdieren, gedomesticeerde dieren en afval.
De resultaten van 2022 in ‘t kort Het aantal beren in het onderzoeksgebied wordt geschat op 20 individuen. Een iets lager aantal dan een jaar eerder geschat. Het dieet van de bruine beren in Dagestan bestaat voor 79.5% uit plantaardig materiaal. 20.5% is dierlijk van oorsprong waarbij; 6.8% bijen en mieren, 13.7% kleine zoogdieren, gedomesticeerde dieren en afval.
Mens-beerconflicten werden het meest gemeld door herders, die in de lente en zomer- en herfstmaanden hun schapen of koeien in berengebied laten lopen. Er werden 171 gevallen gemeld van verlies van vee aan roofdieren. Beren waren in 39 gevallen de veroorzaker, tegen 102x de wolf. Jackhalzen doodden 14x een schaap of geit, de Euraziatische lynx 10x en de vos 6x. Een deel van het projectbudget van Bears in Mind is besteed aan de compensatie van diverse stuks vee bij verschillende boeren of herders in het gebied. Hiervoor werd 6x €100 voor een schaap betaald, 1x €200 voor een koe en 4x €200 voor een bijenstal.
Acht boeren hebben met hulp van het projectteam simpele elektrische hekwerken geplaatst. Daarnaast is lokale boeren uitgelegd hoe beren te verjagen met gebruik van vee-beschermingshonden, alarm, vuurwerk en berenspray. Ook hebben de lokaal opgezette anti-stroperij teams het druk gehad! In totaal werden dit jaar 75 stropers gearresteerd die illegaal wilde dieren aan het jagen waren. Dit resulteerde in 15 strafzaken, tevens werden 136 administratieve zaken geopend, 27 boetes uitgeschreven en 30 vuurwapens in beslag genomen. Helaas werden er drie stropers op heterdaad met gedode beren aangetroffen. Het positieve nieuws was dat er een 40% daling was ten opzichte van het jaar daarvoor – toen het project is gestart!
Educatieve activiteiten zijn een belangrijke component in dit project. Het beren-educatie programma bereikten 1.700 mensen; 1.000 leerlingen en 700 volwassenen. Er werden diverse excursies in het veld uitgevoerd, werden posters, lesboeken en pamfletten met berenfoto’s gebruikt in de klas. Diverse workshops zijn gehouden onder lokale gemeenschappen in berengebied. Hierbij werd uitgelegd wat het team doet en waarom dit belangrijk is. Ook werd informatie gegeven over de rol van roofdieren in de natuur, mogelijk gevaar voor vee, hoe te herkennen of vee is aangevallen of is gedood door roofdieren, hoe bijenkasten beter te beschermen tegen beren etc. En natuurlijk wat men moet doen als men een beer tegenkomt!
Op deze pagina wordt de laatste reddingsactie geplaatst.
Beer MILA
Op 1 oktober 2022 reisde het team van Bears in Mind af naar Bosnië Herzegovina om daar de 7-jarige berin MILA uit haar noodlottige situatie te bevrijden! Voor dit transport hadden we weer de hulp van EKIPA ingeroepen, die al eerder beren voor ons uit Oekraïne, Bulgarije en Spanje heeft vervoerd.
MILA heeft haar eerste 6 levensjaren doorgebracht in een klein donker hok bij iemand thuis, verborgen gehouden van de buitenwereld. Pas in 2021 kwamen we haar op het spoor en hebben we samen met de verantwoordelijke autoriteiten in Bosnië Herzegovina gezorgd dat de berin uiteindelijk werd overgeplaatst naar een tijdelijk verblijf in Sarajevo Zoo. Hier zat ze sinds maart 2022 en hebben we extra geld voor voedsel en medische verzorging naar de dierentuin gestuurd om haar voor te bereiden voor de lange reis naar Het Berenbos in Rhenen.
Op maandag 3 oktober begon het team van Bears in Mind en EKIPA al vroeg in de ochtend met de voorbereidingen. De transportkist werd voor het hok geplaatst en gezekerd, waarna we probeerden om haar in de kist te lokken met lekkernijen. Ze was sinds de vorige dag niet meer gevoerd, dus in theorie zou het redelijk snel gedaan moeten zijn. Maar MILA was niet gemakkelijk te vangen, zo bleek. Na een uur proberen werd besloten om haar te verdoven. We hadden immers een strakke deadline die we moesten halen: om 17:00u zou de dienst van de dierenarts aan de Bosnische grens eindigen en we moesten voor die tijd afgetekende documenten van hem verkrijgen om de grens met beer te kunnen passeren. Een strenge controle werd verwacht aan de buitengrens van de EU, dus alles moest op orde zijn.
Eerst probeerden we haar te lokken…De lokale dierenarts moest er toch aan te pas komen.
Helaas ging het niet zoals gepland. Na vertrek in Sarajevo Zoo moest het team met beer naar het lokale douanekantoor voor het opmaken van diverse andere papieren. Dit duurde vele uren langer dan verwacht. De daaropvolgende ‘race naar de grens’ mocht niet baten, inmiddels was de dienstdoende dierenarts naar huis en niemand kon ons meer helpen. Pas om 8u de volgende ochtend, op Wereld Dierendag, ging het grenskantoor weer open en konden we na een ernstige vertraging van meer dan 13 uur de reis vervolgen.
Aan de andere kant van de grens werden de volgende problemen al snel duidelijk. Door een fout van Sarajevo Zoo in een document, kon de Kroatische douane agent de papieren niet in het systeem zien en de Kroatische grens inspecteur / dierenarts de EU reispapieren niet aftekenen. Het duurde nog eens zeven uur voor we weer op weg konden! MILA was gelukkig al die tijd rustig. De lange weg voor ons, door Kroatië, Slovenië, Oostenrijk, Duitsland en Nederland verliep verder zonder problemen. Vroeg in de ochtend, op woensdag 5 oktober, kwamen we aan in Ouwehands Dierenpark. MILA werd redelijk vlot uitgeladen door het team van berenverzorgers en inspecteerde nieuwsgierig haar nieuwe (tijdelijke) omgeving in de quarantaine van Het Berenbos. MISSIE GESLAAGD!!! MILA zal de komende maand onderzocht worden en in quarantaine moeten verblijven.
Na de succesvolle registratie van legaal en illegaal gehouden beren in gevangenschap in Bosnië en Herzegovina (Pašić and Trbojević, 2018), werken we aan de tweede fase; de ontwikkeling van een opvangcentrum met educatieve functie, het ‘Bear Sanctuary and Educational Center in Bosnia and Herzegovina’ (BSEC B&H). Een uitgebreid plan van aanpak is hiervoor nodig.
Dit plan omvat diverse belangrijke stappen:
Steun van de verantwoordelijke ministeries;
Toestemming om beren te transporteren van de ene naar de andere entiteit (Servische Republiek en de Bosnische Federatie);
Steun van alle jagersverenigingen die met beren te doen hebben;
Financiële middelen voor de bouw van het centrum.
Op dit moment is dit plan in ontwikkeling. Zodra er nieuws is, berichten we erover via onze kanalen.
Tijdens een eerdere studie in 2012-2013 heeft het onderzoeksteam met behulp van cameravallen het markeergedrag van brilberen nabij Sumaco Biosphere Reserve in Ecuador vastgelegd. Gedurende 306 zogenaamde cameravaldagen werden 22 video’s van tenminste acht verschillende individuen gemaakt. Naast de bevindingen werden er tijdens de pilot studie ook enkele belangrijke onderzoeksbehoeften geïdentificeerd.
Vooralsnog blijft het onduidelijk wat nu het exacte doel is van markeergedrag bij brilberen.
Er is weinig tot niets bekend over de status van de lokale beerpopulatie in het studiegebied. Betrouwbare gegevens hierover dienen verzameld te worden waardoor beslissingen over management m.b.t. bescherming van beren zorgvuldig genomen kunnen worden.
Er is er vrijwel niets bekend over specifieke kenmerken van markeerplekken (boomsoort, kenmerken van het terrein, ruimtelijke relatie tot beer-mens conflicten) van beren in het algemeen en brilberen in het bijzonder.
In het huidige project gaat het onderzoeksteam deze aspecten nader bekijken a.d.h.v. cameravallen en het in kaart brengen van berenspoordata (krabsporen, uitwerpselen, haarmonsters etc.) in twee gebieden in Ecuador (Province Napo in het noorden – onderzoeksgebied 1, Province Zamora Chinchipe in het zuiden – onderzoeksgebied 2) tussen 2016-2020. Daarnaast is het doel om een database aan te leggen van genetisch materiaal (haar en poep) van brilberen. Een dergelijke database is erg belangrijk voor zowel lokale als internationale onderzoeksdoeleinden (populatie genetica, isotoop analyses, vegetatie onderzoek etc.) en bevordert samenwerking tussen verschillende groepen. Daarnaast geven de video opnames van de cameravallen inzicht in bijzonder beergedrag, zelfs voor de wetenschap nieuw gedrag voor beren, waarbij de beer de specifieke markeerboom met zijn klauwen krabt en schuurt, waarna hij/zij de geur van de boom systematisch in de vacht van zijn kop wrijft. Meer over het gedrag volgt zodra dit verder door de onderzoekers geanalyseerd is. Hoe meer er over deze soort bekend wordt, hoe beter de brilbeer (en soorten in zijn directe leefgebied) effectief beschermd kunnen worden!
Georgië heeft een groot probleem met beren in gevangenschap. Bears in Mind en NACRES werken al jaren naar een oplossing. Tot op heden is er zoveel mogelijk informatie over de beren en hun eigenaar verzameld in een centrale database. De eigenaren van de beren kregen tijdens een bezoek advies over verbetering van voedsel, huisvesting, gezondheid en verzorging. Ook werd gecontroleerd of de eigenaar in het bezit is van de juiste vergunning om de beer te mogen houden. Dit bleek vaak niet het geval. De eigenaren van de ‘kooiberen’ zijn voor hun inkomsten niet direct afhankelijk van de beren. Het lijkt erop dat de beer voor hen een soort statussymbool vormt.
In 2016 is voor de 4e keer sinds eind jaren 90 een inventarisatie gemaakt van de beren in gevangenschap in Georgië. Alle informatie is verzameld en ge-update in de database. Sinds de laatste inventarisatie in 2013 zijn diverse beren van eigenaar veranderd en sommige beren zijn helaas verdwenen of overleden. Vooralsnog is het de samenwerkende partijen niet gelukt om een opvangcentrum voor al deze beren te bouwen. Veelal vanwege de instabiele politieke situatie.
In 2007 zijn drie beren (Igor, Duuk en Diesel) uit een gesloten dierentuin nabij de hoofdstad Tbilisi, naar Het Berenbos in Rhenen gebracht. Deze actie heeft veel media aandacht getrokken en veel positieve reacties uit het hele land teweeggebracht. Maar helaas bleek het op lange termijn niet genoeg.
Igor, Duuk & Diesel in Rustavi ZooDe Georgische beren in Het Berenbos
Sinds 2019 werkt Bears in Mind samen met lokale partner SEED in een nieuwe bewustwordingscampagne. In de hoop een definitieve oplossing te vinden voor de vele beren in gevangenschap.
Sinds 2002 heeft het Balikpapan-district in het Zuidoosten van Kalimantan op Borneo de Maleise beer uitgeroepen tot mascotte. Doel was om deze soort beter te kunnen beschermen. Dit heeft er o.a. toe geleid dat er betere bescherming kwam van het laatste stuk primair bosgebied in het district waar nog een populatie Maleise beren leeft (het Sungai Wain bos). Daarnaast heeft het tot meer en positieve bewustwording bij de lokale bevolking geleid, omdat er een speciaal educatiecentrum werd opgericht. Het educatiecentrum heeft o.a. ook een berenverblijf wat voor een groot deel omringd is door een verhoogde brug. Vanaf hier kunnen bezoekers de zes beren zien spelen, klimmen en graven. Lokale gidsen zijn speciaal opgeleid om de bezoekers van informatie te voorzien. Er komen gemiddeld zo’n 70.000 bezoekers per jaar om te leren over beren!
Bezoekers leren van alles over beren via beschilderde panelen, schilderijen, beelden van beren en interactieve informatiedisplays. Al het educatiemateriaal is handgemaakt door lokale kunstenaars. Bears in Mind heeft in de beginjaren (vanaf 2004) regelmatig geïnvesteerd in de bouw van het centrum en haar educatieve middelen.
De Maleise beer (of Honingbeer) is een beschermde diersoort in Indonesië, maar de wetshandhavers nemen het vaak niet zo nauw. Doordat nog steeds enorme stukken natuurlijk bos worden omgezet in bijvoorbeeld palmolie plantages of op onverantwoorde wijze worden omgehakt, raken beren (en heel veel andere wilde dieren) hun leefgebied kwijt. In hun zoektocht naar eten komen ze soms in bewoonde gebieden aan de rand van bossen of ze worden gedood omwille van hun gal wat gebruikt wordt in Traditionele (Chinese) Medicijnen. De jongen worden gevangen genomen om als huisdier te dienen tot ze te groot (en te gevaarlijk) zijn geworden en de eigenaar het dier verwaarloosd of erger…
Een greep uit de meest recente financiële steun van Bears in Mind:
1) Diverse educatie materialen ontwikkeld en geprint;
‐ Ontwerp en productie van het nieuwe honingberen activiteiten boekje; ‐ Herdrukken van het honingberen boekje welke wordt uitgedeeld aan bezoekers van het centrum; ‐ Productie van diverse honingbeer promotie materialen;
2) Onderhoud en reparatie aan de bezoekersbrug van het educatiecentrum en de verblijven van de honingberen;
3) Het trainen van gidsen die bezoekers op een educatieve toer door het centrum nemen.
4) Het vernieuwen van de koelcel voor het voedsel van de beren.
In 2024 zullen we onze financiële steun verder opvoeren om de hoognodige renovatie van het gehele centrum en het berenverblijf te helpen realiseren.
