Dit project, dat sinds 2022 wordt ondersteund door Bears in Mind, heeft tot doel om inzicht te krijgen in de populatie en status van de Brilbeer (Tremarctos ornatus) in het Calipuy National Reserve in de regio La Libertad in Peru te beoordelen, in samenwerking met SERNANP (National Parks Service). Het gebied ligt aan het zuidelijkste uiteinde van de Peruaanse westelijke Andes en bestaat uit droge bergbossen en leefgebied in de woestijnachtige kuststreek. Een uniek ecosysteem dat wordt bewoond door de Brilbeer, waar weinig over bekend is in dit gebied. Dit heeft weer tot gevolg dat deze lokale populaties niet specifiek erkend worden in de IUCN soortbereik database. Met frequente waarnemingen door parkwachters en de lokale bevolking in Calipuy, vertegenwoordigt de populatie mogelijk de meest zuidelijke populatie van de westelijke Andes en een van de laatste schakels naar de centrale Andes-populaties.
Door parkwachters te trainen in het gebruik van cameravallen en met behulp van hun lokale kennis, probeert het team van Instituto de Investigación en Ecología y Conservación (IIECCO) inzicht te krijgen in de verspreiding van Brilberen en hun gedrag (activiteitenpatronen). Deze informatie stelt het team in staat om te begrijpen hoe deze beren dit unieke leefgebied gebruiken en om beheersplannen, specifiek voor lokale populaties aan de kust, te informeren.
In Ecuador wordt de Brilbeer (Tremarctos ornatus) geclassificeerd als een bedreigde diersoort. Bedreigd door verlies en versnippering van leefgebieden en conflicten tussen mens en beer. Beren kennen geen grenzen en gebruiken, indien dit geschikt voor ze is, ook privéland (ranches) waar ze kunnen worden gedood vanwege conflicten met mensen en hun vee. Als zodanig moeten particuliere landeigenaren en lokale gemeenschappen worden betrokken bij het behoud van beren om gefragmenteerde en voor beren potentieel gevaarlijke landschappen met elkaar te verbinden.
Dit door Bears in Mind gefinancierde project, uitgevoerd door onderzoekers verbonden aan de USFQ, richt zich op de bescherming van een voorheen niet-bestudeerde populatie Brilberen in de hooglanden van Noord Ecuador. Hier zijn onlangs, in een eerste onderzoek met cameravallen, ongeveer 25 individuen geïdentificeerd. Conflicten tussen beren en vee zijn waarschijnlijk de belangrijkste bedreiging voor beer in dit gebied. Het project zal verschillende bemiddelings-/preventie activiteiten uitvoeren in boerderijen en gebieden die in het verleden conflicten hebben gemeld en die ook zijn geïdentificeerd door middel van een eerder evaluatieproces over menselijke percepties en aanwezigheid van beren in het territorium. Deze activiteiten omvatten verschillende manieren om het beheer van vee te verbeteren, van elektrische afrasteringen tot veilige en permanente watervoorziening voor vee, zodat ze minder ver zwerven op zoek naar water.
Tijdens een eerdere studie in 2012-2013 heeft het onderzoeksteam met behulp van cameravallen het markeergedrag van brilberen nabij Sumaco Biosphere Reserve in Ecuador vastgelegd. Gedurende 306 zogenaamde cameravaldagen werden 22 video’s van tenminste acht verschillende individuen gemaakt. Naast de bevindingen werden er tijdens de pilot studie ook enkele belangrijke onderzoeksbehoeften geïdentificeerd.
Vooralsnog blijft het onduidelijk wat nu het exacte doel is van markeergedrag bij brilberen.
Er is weinig tot niets bekend over de status van de lokale beerpopulatie in het studiegebied. Betrouwbare gegevens hierover dienen verzameld te worden waardoor beslissingen over management m.b.t. bescherming van beren zorgvuldig genomen kunnen worden.
Er is er vrijwel niets bekend over specifieke kenmerken van markeerplekken (boomsoort, kenmerken van het terrein, ruimtelijke relatie tot beer-mens conflicten) van beren in het algemeen en brilberen in het bijzonder.
In het huidige project gaat het onderzoeksteam deze aspecten nader bekijken a.d.h.v. cameravallen en het in kaart brengen van berenspoordata (krabsporen, uitwerpselen, haarmonsters etc.) in twee gebieden in Ecuador (Province Napo in het noorden – onderzoeksgebied 1, Province Zamora Chinchipe in het zuiden – onderzoeksgebied 2) tussen 2016-2020. Daarnaast is het doel om een database aan te leggen van genetisch materiaal (haar en poep) van brilberen. Een dergelijke database is erg belangrijk voor zowel lokale als internationale onderzoeksdoeleinden (populatie genetica, isotoop analyses, vegetatie onderzoek etc.) en bevordert samenwerking tussen verschillende groepen. Daarnaast geven de video opnames van de cameravallen inzicht in bijzonder beergedrag, zelfs voor de wetenschap nieuw gedrag voor beren, waarbij de beer de specifieke markeerboom met zijn klauwen krabt en schuurt, waarna hij/zij de geur van de boom systematisch in de vacht van zijn kop wrijft. Meer over het gedrag volgt zodra dit verder door de onderzoekers geanalyseerd is. Hoe meer er over deze soort bekend wordt, hoe beter de brilbeer (en soorten in zijn directe leefgebied) effectief beschermd kunnen worden!
